Αντιμετώπιση Ανθρώπινου Λάθους – Από τις Αερομεταφορές στον Τομέα Υγείας

Στο άκουσμα της φράσης «Ανθρώπινο Λάθος» συνήθως αναμένουμε να ακούσουμε για κάποιο τρομακτικό αεροπορικό ατύχημα. Η σύνδεση αυτή δεν είναι φυσικά τυχαία, αφού το ανθρώπινο λάθος αναγνωρίστηκε από τους εμπλεκόμενους στις αερομεταφορές ως ο πιο σημαντικός παράγοντας ατυχημάτων, εδώ και πάρα πολλά χρόνια.

Συγκεκριμένα, μια σειρά από μεγάλα και πολύνεκρα αεροπορικά ατυχήματα κατά τη δεκαετία του 1970 οδήγησε τον αεροπορικό τομέα, με πρωτεργάτη τη ΝΑΣΑ, καταρχήν να αναγνωρίσει το πρόβλημα και στη συνέχεια να εντοπίσει τις ρίζες του. Μέσα από αυτή την προσπάθεια προέκυψαν ως βασικοί λόγοι του ανθρώπινου λάθους τα προβλήματα ηγεσίας, λήψης αποφάσεων και επικοινωνίας μεταξύ του πληρώματος. Στις αρχές της δεκαετίας του 1980 γεννήθηκε μια εξειδικευμένη εκπαίδευση για να αντιμετωπίσει αυτά τα προβλήματα, η οποία με την πάροδο των χρόνων επεκτάθηκε σε θεματολογία και εξαπλώθηκε σε όλο το φάσμα των αερομεταφορών. Η εκπαίδευση αυτή ονομάστηκε Crew Resource Management (CRM) και με κάποιες παραλλαγές Human Factors και ο βασικός στόχος της ήταν και παραμένει η πρόληψη και η διαχείριση του ανθρώπινου λάθους.

Έχει πετύχει το στόχο της; Σίγουρα τα αεροπορικά ατυχήματα δεν έχουν εκμηδενιστεί, σύμφωνα όμως με τις στατιστικές έχουν μειωθεί σε εξαιρετικά μεγάλο βαθμό. Ίσως η συγκεκριμένη εκπαίδευση να μην είναι ο μοναδικός λόγος αυτής της επιτυχίας, η συνεισφορά της όμως είναι αδιαμφισβήτητη.

Θα μπορούσε η συγκεκριμένη εκπαίδευση να συνεισφέρει θετικά και σε άλλους τομείς στους οποίους το ανθρώπινο λάθος στοιχίζει ανθρώπινες ζωές; Οπωσδήποτε ΝΑΙ. Σε πολλές χώρες, όπως ΗΠΑ και Ηνωμένο Βασίλειο, η εκπαίδευση αυτή έχει μεταφερθεί και προσαρμοστεί σε άλλους τομείς όπως Πυρηνικούς Σταθμούς, Εξέδρες Πετρελαίου, Σώματα Ασφαλείας και Τομείς Υγείας. Το κοινό αυτών των τομέων είναι εμφανές – ομάδες ανθρώπων οι οποίοι εργάζονται κάτω από δύσκολες και αντίξοες συνθήκες και των οποίων πιθανά λάθη στοιχίζουν ανθρώπινες ζωές.

Η εκπαίδευση αυτή εφαρμόστηκε για πρώτη φορά στον τομέα της υγείας στη χειρουργική ομάδα του πανεπιστημιακού νοσοκομείου της Βασιλείας στην Ελβετία και ακολούθως στις ΗΠΑ, σε χειρουργικές ομάδες, ομάδες επειγόντων περιστατικών και ομάδες εντατικής θεραπείας. Έκτοτε εξαπλώθηκε στον τομέα της υγείας σε πολλές χώρες μεταξύ αυτών και στο National Health System (NHS) του Ηνωμένου Βασιλείου, όπου έγινε υποχρεωτική με νομοθεσία.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναφέρει ότι 8-12% των ασθενών που γίνονται δεκτοί σε νοσοκομείο στην ΕΕ επιδέχεται δυσμενείς επιπτώσεις ενώ λαμβάνει υγειονομική περίθαλψη, όπως λοιμώξεις που συνδέονται με την υγειονομική περίθαλψη, σφάλματα στη διάγνωση, φαρμακευτικά σφάλματα και χειρουργικά σφάλματα.

ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΕΣ ΤΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ ΚΑΙ ΔΗΛΩΣΤΕ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ 

Σύμφωνα με το τελευταίο ευρωβαρόμετρο η Κύπρος κατατάσσεται πρώτη ανάμεσα σε όλες τις Ευρωπαϊκές χώρες με το 82% του πληθυσμού να θεωρεί ότι υπάρχει μεγάλη πιθανότητα  πρόκλησης ζημιάς σε ασθενείς που βρίσκονται κάτω από νοσοκομειακή φροντίδα. Επίσης, ένα ποσοστό 35% δηλώνει ότι έχει υποστεί κάποιο αρνητικό περιστατικό κατά τη διάρκεια της νοσηλείας του, τοποθετώντας την Κύπρο στην ένατη θέση. 

Ο WHO (World Health Organisation), κατά την Παγκόσμια Συνέλευση Υγείας (WHA72), το Μάιο του 2019, ενέκρινε το WHA72.6, ψήφισμα σχετικά με την «Παγκόσμια δράση για την ασφάλεια των ασθενών», αναγνωρίζοντας την ασφάλεια των ασθενών ως παγκόσμια προτεραιότητα υγείας και  καθιέρωσε ως Παγκόσμια Ημέρα Ασφάλειας Ασθενών την 17η Σεπτεμβρίου. Κατά τη διάρκεια της Συνέλευσης υπογραμμίστηκε η κεντρική θέση της ασφάλειας των ασθενών στην παροχή υπηρεσιών υγείας για ένα ενισχυμένο σύστημα υγειονομικής περίθαλψης και ο σημαντικός ρόλος των κυβερνήσεων και των διαμορφωτών πολιτικής έτσι ώστε να δοθεί προτεραιότητα στην ασφάλεια των ασθενών.

Η εταιρεία Kratis, η οποία εξειδικεύεται στα θέματα ασφάλειας στις αερομεταφορές και ιδιαίτερα στον Ανθρώπινο Παράγοντα, διαπιστώνοντας το κενό που υπάρχει στην Κύπρο, έχει διοργανώσει πέρυσι το πρώτο Επιστημονικό Συνέδριο στην Κύπρο με τίτλο «Ασφάλεια Ασθενών -Πρόληψη και Διαχείριση Λάθους στον Τομέα της Υγείας». Μέσα στα πλαίσια του Συνεδρίου διαπιστώθηκε έντονα η ανάγκη για τη δημιουργία Επιτροπής Ασφάλειας Ασθενών, πρακτική η οποία ακολουθείται σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο. Η Επιτροπή αυτή θα θέσει τα εχέγγυα για ανάπτυξη κουλτούρας ασφάλειας και ποιότητας στις Υπηρεσίες Υγείας και θα προσφέρει τα μέγιστα στη βελτίωση των Υπηρεσιών Υγείας όπου και αν αυτές παρέχονται. Στα πλαίσια αυτής της μεγάλης μεταρρύθμισης που βιώνει ο Τομέας της Υγείας στον τόπο μας η ενέργεια αυτή κρίνεται τόσο σημαντική όσο και απαραίτητη.

Η Kratis συνεχίζει και φέτος αυτή την προσπάθεια διοργανώνοντας το δεύτερο Συνέδριο στις 25 Ιανουαρίου το οποίο, όπως και πέρυσι, τελεί υπό την αιγίδα του Υπουργού Υγείας,  κ. Κωνσταντίνου Ιωάννου, και στηρίζεται από εμπλεκόμενους φορείς, όπως συνδέσμους επαγγελματιών υγείας (ΠΙΣ, ΠΑΣΥΝΜ), ιατρικά κέντρα και ακαδημαϊκά ιδρύματα. Αξίζει να σημειωθεί ότι η συμμετοχή στο συνέδριο είναι δωρεάν. 

• ΑΡΘΡΟ: Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία: Μάστιγα οι Μυοσκελετικές Παθήσεις στην Ευρώπη
• ΑΡΘΡΟ: Συναισθηματική Νοημοσύνη: Το πιο Σημαντικό Συστατικό ενός Επιτυχημένου
• ΑΡΘΡΟ: Ο Καλός Εργοδότης κάνει τον Καλό Υπάλληλο. Τα 8 μυστικά του!
• ΑΡΘΡΟ: Πέντε Συμβουλές από τους πιο Επιτυχημένους Επιχειρηματίες του Κόσμου
• ΝΕΑ: Υποτροφίες Νομικής Σχολής Πανεπιστημίου Λευκωσίας για Δικηγόρους και Ευρύτερο Δημόσιο Τομέα
• ΝΕΑ: Dash-Cams: Κατακτούν το Κόσμο για Καλύτερη Οδηγική Συμπεριφορά και 'Αποδείξεις'
• ΝΕΑ: MMC: Παρουσίαση Προγραμμάτων Εκπαιδευτών Επαγγελματικής Κατάρτισης
• ΝΕΑ: Εκδόθηκαν οι Νέοι Διεθνείς Εμπορικοί Όροι Incoterms 2020 για Όλους του Εμπορευόμενους