Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία: Μάστιγα οι Μυοσκελετικές Παθήσεις στην Ευρώπη

Οι μυοσκελετικές παθήσεις (ΜΣΠ) αποτελούν μια από τις συνηθέστερες διαταραχές που σχετίζονται με την εργασία. Εκατομμύρια εργαζόμενοι σε ολόκληρη την Ευρώπη πάσχουν από ΜΣΠ, το δε κόστος που συνεπάγονται οι εν λόγω διαταραχές για τους εργοδότες ανέρχεται σε δισεκατομμύρια ευρώ. Η αντιμετώπιση των ΜΣΠ συμβάλλει στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των εργαζομένων, όμως ταυτόχρονα συνεπάγεται οφέλη και για τις επιχειρήσεις.

Οι μυοσκελετικές παθήσεις (ΜΣΠ) προσβάλλουν συνήθως τη ράχη, τον αυχένα, τους ώμους και τα άνω άκρα, αλλά μπορεί να εκδηλωθούν και στα κάτω άκρα. Περιλαμβάνουν κάθε βλάβη ή διαταραχή των αρθρώσεων ή άλλων ιστών.  Τα προβλήματα υγείας κυμαίνονται από τις ελαφρές ενοχλήσεις και τους πόνους έως τις σοβαρές ασθένειες που απαιτούν τη διακοπή της εργασίας ή την υποβολή σε θεραπευτική αγωγή. Σε πιο χρόνιες περιπτώσεις, ενδέχεται να οδηγούν σε αναπηρία και να επιβάλλουν την αποχώρηση από την εργασία.

Οι δύο κύριες ομάδες ΜΣΠ είναι οι πόνοι της ράχης/τραυματισμοί της σπονδυλικής στήλης και οι διαταραχές των άνω άκρων που σχετίζονται με την εργασία (πιο γνωστές ως «κακώσεις λόγω επαναλαμβανόμενης καταπόνησης»).

Οι κυριότερες αιτίες πρόκλησης μυοσκελετικών παθήσεων

Οι περισσότερες ΜΣΠ που σχετίζονται με την εργασία αναπτύσσονται με την πάροδο του χρόνου. Συνήθως οι ΜΣΠ δεν οφείλονται σε μία μόνο αιτία, αλλά στον συνδυασμό διαφόρων παραγόντων. Μεταξύ των σωματικών αιτιών και των παραγόντων κινδύνου εντός του χώρου εργασίας περιλαμβάνονται:

• ο χειρισμός φορτίων, ιδίως κατά τη στροφή και την κάμψη του κορμού
• οι επαναλαμβανόμενες κινήσεις ή οι κινήσεις που απαιτούν δύναμη
• οι επίπονες και οι στατικές στάσεις του σώματος
• οι κραδασμοί, ο ανεπαρκής φωτισμός ή τα εργασιακά περιβάλλοντα με συνθήκες ψύχους
• η ταχύρρυθμη εργασία
• η παρατεταμένη καθιστική εργασία ή η ορθοστασία στην ίδια θέση

ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ: ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΥΠΕΥΘΥΝΩΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑΣ - ΕΣΥΠΠ

Ολοένα και περισσότερα στοιχεία συνδέουν τις ΜΣΠ με ψυχοκοινωνικούς παράγοντες κινδύνου (ιδίως σε συνδυασμό με σωματικούς κινδύνους), όπως:

• υψηλές απαιτήσεις εργασίας ή χαμηλός βαθμός αυτονομίας
• χαμηλός βαθμός ικανοποίησης από την εργασία

Πρόληψη

Δεν υπάρχει μία και μόνη λύση, ενδέχεται δε να χρειαστούν οι συμβουλές ειδικού γιατρού για την αντιμετώπιση σπάνιων ή σοβαρών προβλημάτων. Ωστόσο, πολλές λύσεις είναι απλές και φθηνές, π.χ. η χορήγηση τροχιοδρομικού μεταφορέα (τρόλεϊ) για τη διευκόλυνση του χειρισμού προϊόντων ή την αλλαγή θέσης αντικειμένων πάνω σε γραφεία.

Για την αντιμετώπιση των ΜΣΠ, οι εργοδότες πρέπει να συνδυάζουν:

• εκτίμηση των κινδύνων: εφαρμόστε ολιστική προσέγγιση, η οποία θα εκτιμά και θα αντιμετωπίζει συνολικά τις αιτίες (βλ. ανωτέρω)
• συμμετοχή των εργαζομένων: καλέστε το προσωπικό και τους εκπροσώπους του να συμμετέχουν στον διάλογο σχετικά με τα πιθανά προβλήματα και τις λύσεις τους

Μεταξύ των πιθανών προληπτικών μέτρων περιλαμβάνονται τα ακόλουθα:

• διαρρύθμιση του χώρου εργασίας: προσαρμόστε τη διαρρύθμιση του χώρου εργασίας και βελτιώστε τη στάση του σώματος κατά την εργασία
• εξοπλισμός: διασφαλίστε ότι είναι εργονομικά σχεδιασμένος και κατάλληλος για την εκτέλεση των καθηκόντων
• εργαζόμενοι: βελτιώστε το επίπεδο της ευαισθητοποίησης σχετικά με τους κινδύνους, προσφέρετε κατάρτιση σχετικά με τις ορθές μεθόδους εργασίας
• καθήκοντα: αλλάξτε μεθόδους εργασίας ή εργαλεία
• διαχείριση: σχεδιάστε τις εργασίες με στόχο την αποφυγή της εκτέλεσης επαναλαμβανόμενων εργασιών ή παρατεταμένων εργασιών σε ακατάλληλες στάσεις σχεδιάστε διαλείμματα ανάπαυσης, εκ περιτροπής θέσεις εργασίας και την ανακατανομή των εργασιακών καθηκόντων
• παράγοντες που σχετίζονται με την οργάνωση της εργασίας: καταρτίστε πολιτική για τις ΜΣΠ

η προσέγγιση της διοίκησης της επιχείρησης όσον αφορά τις ΜΣΠ πρέπει επίσης να λάβει υπόψη τις ανάγκες παρακολούθησης και προαγωγής της υγείας, καθώς και την ανάγκη αποκατάστασης και επανένταξης των εργαζομένων που πάσχουν από ΜΣΠ.

Οι ευρωπαϊκές οδηγίες, οι κανονισμοί των κρατών μελών και οι κατευθυντήριες γραμμές που θεσπίζουν καλές πρακτικές αναγνωρίζουν ήδη τη σημασία της πρόληψης των ΜΣΠ. Οι συναφείς οδηγίες περιλαμβάνουν την οδηγία «πλαίσιο» σχετικά με την ΕΑΥ, καθώς και τις οδηγίες που ρυθμίζουν τα ακόλουθα θέματα: τη χειρωνακτική διακίνηση φορτίων, τον εξοπλισμό εργασίας, τις ελάχιστες προδιαγραφές όσον αφορά τους χώρους εργασίας και την εργασία σε υπολογιστή με οθόνη.

Η αντιμετώπιση των ΜΣΠ αναγνωρίζεται ως θέμα προτεραιότητας από τα κράτη μέλη και από τους ευρωπαίους κοινωνικούς εταίρους.