Ελλάδα: Είμαστε στους χαμένους της κλιματικής αλλαγής

Λιγότερο ελκυστικός προορισμός λόγω της ζέστης θα γίνει η Ελλάδα, διαπιστώνει ο διευθυντής στον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ, υπεύθυνος για τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης

Η Ελλάδα θα βρίσκεται πιθανώς ανάμεσα στους χαμένους της κλιματικής αλλαγής, εκτιμά ο Στέφανος Φωτίου, διευθυντής για τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης (SDGs) στον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ (FAO), μιλώντας στα «Νέα Σαββατοκύριακο». Ο έλληνας επιστήμονας και επικεφαλής, επίσης, του Κέντρου Συντονισμού Συστημάτων Τροφίμων του ΟΗΕ μιλάει ακόμα για τους στόχους SDGs παγκοσμίως και για την κλιματική αλλαγή, μεταφέροντάς μας τα συμπεράσματά του από τη συμμετοχή του στην πρόσφατη σύνοδο κορυφής για τους SDGs και τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη.

Ποια τα συμπεράσματά του; 

«Πρώτον, η κλιματική αλλαγή έχει γίνει κεντρικό θέμα στην πολιτική ατζέντα και είναι θετικό ότι συνδέεται με την ασφάλεια.

Διότι η κλιματική άπτεται και της ασφάλειας. Ας δούμε τι επιπτώσεις υπάρχουν για τους κλιματικούς μετανάστες και τους εσωτερικούς μετανάστες, καθώς άνθρωποι φεύγουν από τον τόπο τους διότι έχασαν το εισόδημά τους. Ας δούμε τι έγινε πριν από δύο χρόνια στην Εύβοια.

Είμαι από την περιοχή και ο πατέρας μου ήταν από τα χωριά που ζούσαν από το δάσος, από τη μελισσοκομία κ.λπ. 

Δεύτερον, δεν είδαμε δυστυχώς στη σύνοδο για την κλιματική αλλαγή πολλούς αρχηγούς κρατών από την ομάδα των G7 ή των P5 (κράτη-μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ). Φυσικά ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν ήταν εκεί, όπως κάθε χρόνο.

Τρίτον, δεν είδαμε συγκεκριμένες δεσμεύσεις είτε για κονδύλια είτε για συγκεκριμένες δράσεις. Ενώ οι επιπτώσεις είναι πλέον καθημερινές, υπάρχουν άνθρωποι που αμφισβητούν την κλιματική αλλαγή. Υπάρχει πολιτική αφύπνιση αλλά δεν υπάρχουν οι αντίστοιχες δεσμεύσεις σε οικονομικό και πολιτικό επίπεδο» μας απαντά.

Ειδικότερα για τους SDGs ο Στέφανος Φωτίου λέει: «Στους στόχους της βιώσιμης ανάπτυξης που σχετίζονται με τον αγροδιατροφικό τομέα είμαστε πίσω. Εχουμε φτάσει το 2022 να έχουμε παγκοσμίως χρόνια πείνα 9,2% ενώ το 2015 ήταν 7,9%.

ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ΟΛΑ ΤΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ, ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Η κατάσταση έχει χειροτερέψει.

Οι επιπτώσεις στον αγροτικό τομέα από την κλιματική αλλαγή είναι τεράστιες.

Πρώτον, υπάρχει μείωση παραγωγικότητας σε κλασικές καλλιέργειες σε κράτη όπως η Ελλάδα, και στη Μεσόγειο γενικότερα, στο σταφύλι, για παράδειγμα, και βλέπουμε σκανδιναβικές χώρες να επιδιώκουν να γίνουν μελλοντικοί παραγωγοί κρασιού. 

Δεύτερον, χάνονται τεράστιες σοδειές από τις καταστροφές λόγω περιβαλλοντικών αναταραχών.

Τρίτον, υπάρχει απαξίωση των εδαφών, που αποτελεί τη μεγαλύτερη βραδυφλεγή βόμβα.

Σε κάποια στιγμή θα μειωθεί η ικανότητα των εδαφών να παράγουν τα υλικά που χρειαζόμαστε για τη διατροφή μας. Το πρόβλημα στο διατροφικό οφείλεται στο ότι εκεί που παράγονται οι τροφές είναι πιο ακριβή η μεταφορά τους.

Γι' αυτό έχει επανέλθει σε πολλές χώρες το θέμα της αυτάρκειας, όπως στην Ιταλία, καθώς συνειδητοποιείται ότι οι παγκόσμιες διατροφικές αλυσίδες πλήττονται έντονα σε καταστάσεις κρίσεων και οι επιπτώσεις είναι μεγαλύτερες σε χαμηλού εισοδήματος ανθρώπους».

Η συζήτηση περνάει στην Ελλάδα. 

«Αν δούμε τις προβλέψεις για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στις μεσογειακές χώρες, είναι πιθανό η Ελλάδα να βρίσκεται στους χαμένους». Διαπίστωση που θα αγγίξει ακόμα και τον βασικό για την ελληνική οικονομία τουρισμό. «Λόγω της αύξησης των θερμοκρασιών η Ελλάδα μπορεί να γίνει λιγότερο ελκυστικός τουριστικός προορισμός.

ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ΟΛΑ ΤΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ, ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Πρέπει να επενδύσει στην προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή».

Κατά την άποψή του Στέφανου Φωτίου στην Ελλάδα έχουν γίνει λάθη, ιδίως στη δασοπυρόσβεση. «Δεν μάθαμε από την Ηλεία, δεν μάθαμε από την Εύβοια. Στην Ελλάδα δεν μπορούμε να επιρρίψουμε όλο το πρόβλημα στην κλιματική αλλαγή. Σαφώς τα φαινόμενα γίνονται πιο έντονα, αλλά υπάρχουν λάθη δεκαετιών στο θέμα της δασοπυρόσβεσης».

Θα μπορούσε να γίνει αυτάρκης η χώρα μας; «Η Ελλάδα θα μπορούσε να αυξήσει την αυτάρκεια, δεν ξέρω αν θα μπορούσε να γίνει 100% αυτάρκης.

Η αυτάρκεια χρειάζεται αλλαγές, χρειάζεται καινοτομία και κατάλληλη στήριξη. Ο τρόπος με τον οποίο δίνονται στην Ελλάδα και την ΕΕ οι επιδοτήσεις στον αγροδιατροφικό τομέα τις τελευταίες δεκαετίες δεν βοήθησε τη γεωργία να γίνει πιο καινοτόμος.

Πάντως, στην Ελλάδα λόγω του κορωνοϊού, όταν είδαμε ανθρώπους να επιστρέφουν στα χωριά τους, αλλά και λόγω της εσωτερικής υποτίμησης στην εποχή των μνημονίων, είδαμε ανάπτυξη, όπως στον τομέα των συσκευασιών είδαμε επίσης αύξηση των εξαγωγών.

Αν υπάρξει καινοτομία στην καλλιέργεια σε βασικά αγαθά, ίσως θα μπορούσαμε να έχουμε ένα μεγάλο κομμάτι αυτάρκειας και να είμαστε ανταγωνιστικοί σε εξαγωγές» λέει ο κ. Φωτίου, επιδεικνύοντας έντονο ενδιαφέρον για την πορεία της χώρας, παρότι δουλεύει εδώ και πολλά χρόνια στο εξωτερικό, σε διάφορες θέσεις στον ΟΗΕ.

Η συζήτησή μας επανέρχεται στους SDGs. «Από όλους τους στόχους που έχουμε για το 2030 μόνο 15% θεωρούμε ότι θα μπορέσουμε να εκπληρώσουμε.

Το 30%-35% χρειάζεται τεράστια επιτάχυνση και το υπόλοιπο ένα τρίτο οπισθοδρομεί.

Στην τελευταία κατηγορία ανήκουν οι στόχοι για την πείνα, την κλιματική αλλαγή, την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος. Θετικές εξελίξεις έχουμε σε υγεία, εκπαίδευση και φτώχεια, αλλά πρέπει να δούμε την άλλη βραδυφλεγή κοινωνική βόμβα, την εισοδηματική ανισότητα, που αυξάνεται.

ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ΟΛΑ ΤΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ, ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ προσπάθησε να δώσει πνοή επιτάχυνσης και θα επαναλάβει την προσπάθειά του το 2024 στη «Σύνοδο για το Μέλλον». Εφυγα μουδιασμένος από τη Νέα Υόρκη διότι αν δεν υπάρχουν δεσμεύσεις από τα κράτη για κονδύλια είναι δύσκολο να υπάρξει επιτάχυνση. Δεν χρειαζόμαστε πάντα νέα χρήματα, αλλά πρέπει να γίνει αναπροσανατολισμός υφιστάμενων επενδύσεων. Ο ορίζοντας των επενδύσεων, τόσο δημόσιων όσο και ιδιωτικών, είναι βραχυχρόνιος.

Πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι όταν μιλάμε για αειφόρο ανάπτυξη τα κόστη και τα οφέλη πρέπει να αντιμετωπίζονται σε μακροχρόνια βάση, δεκαετιών. Πρέπει επίσης να αποδεχτούμε ότι μεσοπρόθεσμα θα υπάρξουν κάποιοι χαμένοι και πρέπει να κάνουμε τα πάντα ώστε να μην είναι αυτοί που έχουν χαμηλό εισόδημα» προειδοποιεί. «Επίσης, υπάρχουν επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στο ΑΕΠ.

Η αναγνώριση οδήγησε στη δημιουργία του Ταμείου για τις Απώλειες και τις Ζημιές για τις αναπτυσσόμενες χώρες. Φοβούμαι ότι αν ακολουθήσουμε τη λογική ότι το ΑΕΠ είναι ο μόνος δείκτης που κοιτάμε για την ανάπτυξη δεν θα μπορέσουμε να σχεδιάσουμε σωστές πολιτικές. Μια προσπάθεια του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ είναι να συμπληρωθεί το ΑΕΠ και από άλλους δείκτες ανάπτυξης. Αλλο οικονομική αύξηση και άλλο ανάπτυξη. Θα πρέπει να βλέπουμε και άλλους δείκτες, όπως είναι η ανεργία ή η προστασία του περιβάλλοντος» καταλήγει ο κ. Φωτίου.