Κλιματική Δικαιοσύνη: Τι είναι και γιατί μας αφορά;

Ποιο είναι το πρώτο πράγμα που σας έρχεται στο μυαλό όταν ακούτε τον όρο “Κλιματική Κρίση”;

Οι πιο συχνές απαντήσεις είναι το περιβάλλον, η υπερθέρμανση του πλανήτη, πως ο χρόνος είναι περιορισμένος και πως πρέπει όλοι να αναλάβουμε δράση.

Μόνο που η Κλιματική Κρίση δεν αφορά μόνο στο περιβάλλον. Είναι πολύ σημαντικό να κατανοήσουμε πόσο πολυδιάστατο θέμα και ζήτημα αποτελεί και να το συνδέσουμε με τομείς όπως η οικονομία, το μεταναστευτικό, η κοινωνία, η ασφάλεια και η ασφάλεια τροφίμων, ώστε να συνειδητοποιήσουμε πόσο άμεσα μας επηρεάζουν οι επιπτώσεις της και γιατί μας αφορά.

Είχα την ευκαιρία να επισκεφθώ επαρχιακές κοινότητες της Κένυας, στο πλαίσιο της εκστρατείας #ClimateChange της ActionAid, όπου συζητώντας με τους ντόπιους διαπιστώσαμε πώς και σε τι βαθμό η Κλιματική Κρίση επηρεάζει την καθημερινότητά τους, αλλά και πόσο παρόμοια προβλήματα εν τέλει αντιμετωπίζουμε.

ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ΟΛΑ ΤΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑ

Ας δούμε ένα απλό παράδειγμα, μπαίνοντας νοερά στη θέση τους.

Όταν λόγω της Κλιματικής Κρίσης αποσταθεροποιούνται οι καιρικές συνθήκες και υπάρχουν έντονες και μακρές περίοδοι ξηρασίας, το νερό είναι προφανώς περιορισμένο. Έτσι, εάν είσαι αγρότης, δεν επαρκεί για να καλλιεργήσεις τα χωράφια σου ή να θρέψεις τα ζώα σου, με αποτέλεσμα να μην μπορείς να εξασφαλίσεις ούτε προϊόντα προς πώληση ώστε να βγάλεις χρήματα, ούτε τρόφιμα για σένα και την οικογένειά σου. Τι θα κάνεις; Το πιο πιθανό είναι ότι θα αναζητήσεις έναν άλλον τόπο που ακόμη δεν έχει πληγεί στον ίδιο βαθμό, προκειμένου να έχεις καλύτερες συνθήκες διαβίωσης, δηλαδή θα μεταναστεύσεις. Πόσο βιώσιμο, όμως, σου ακούγεται ολόκληρες περιοχές να αδειάζουν και σε άλλες να συγκεντρώνεται περισσότερος πληθυσμός από αυτόν που έχουν τη δυνατότητα να θρέψουν;

Ποιος θα έχει τα προνόμια, ο ντόπιος ή εσύ που μόλις έφτασες, ο “ξένος”; Κι αν το ποτάμι δεν έχει άφθονο νερό, πόσο απίθανο είναι να υπάρξουν επεισόδια βίαιης διεκδίκησης; Κι αν, στην τελική, δεν είσαι αγρότης, αλλά μένεις στην πόλη ή σε μία χώρα που ακόμη δε βιώνει τόσο άμεσα κι έντονα τις επιπτώσεις της Κλιματικής Κρίσης, πόσο δίκαια σου ακούγονται όλα αυτά; Πόσο μακριά πιστεύεις ότι είναι από εσένα;

Φανταστείτε την Κλιματική Κρίση σαν έναν μεγεθυντικό φακό, σταθερά τοποθετημένο πάνω από κάθε κοινωνικό ζήτημα, να επεκτείνεται ραγδαία, εντείνοντας ακόμη περισσότερο τις ήδη υπάρχουσες ανισότητες και αδικίες. Δεν πρόκειται μόνο για περιβαλλοντική κρίση, αλλά και για κοινωνική.

Γι’ αυτό, διεκδικούμε έναν κόσμο όπου κανείς δε θα μένει πίσω και όλοι θα μοιράζονται το κόστος της κρίσης ισότιμα και δίκαια. Όσο δύσκολη κι αν είναι η πρόκληση της δίκαιης αντιμετώπισης της κλιματικής κρίσης, όμως, δε σημαίνει ότι δεν μπορούμε να τα καταφέρουμε. Οι αποφάσεις και τα μέτρα που πρέπει να πάρουμε είναι γνωστά και συγκεκριμένα.

Πιο συγκεκριμένα, είναι σημαντικό να περιοριστεί άμεσα η υπερθέρμανση του πλανήτη σε λιγότερο από 1,5°C, ώστε να αποφευχθούν οι καταστροφικές συνέπειες της κλιματικής αλλαγής. Επιπλέον, να υιοθετηθούν πολιτικές προς μια κοινωνικά και οικολογικά δίκαιη οικονομία, που θέτει τα συμφέροντα της κοινωνίας, των πολιτών και της φύσης πάνω από εκείνα των πολυεθνικών που δυστυχώς κυριαρχούν. Να ενισχυθούν τα προγράμματα προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή μέσα από την παροχή οικονομικής και τεχνικής υποστήριξης σε χώρες που πλήττονται από την κλιματική αλλαγή άμεσα και έντονα. Τέλος, να ενισχυθεί η συμμετοχή των νέων στη χάραξη πολιτικών, δεδομένου ότι καλούμαστει να αντιμετωπίσουμε τις συνέπειες τόσο στο παρόν, όσο και στο μέλλον.

Αυτή είναι η έκκλησή μας, τα αιτήματα που σε λίγες μέρες θα παραδώσουμε αυτοπροσώπως ως φοιτητές και εκπρόσωποι της εκστρατείας #ClimateOfChange, σε εκπρόσωπο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, κατά την 27η Σύνοδο της Διάσκεψης των Μερών (COP 27) της Σύμβασης-Πλαίσιο του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή (UNFCCC) στην Αίγυπτο.