Πόσο Επιβλαβής είναι η Θέρμανση με Καυσόξυλα;

Ειδικοί προειδοποιούν όμως για τις επιβλαβείς συνέπειες στην υγεία και το περιβάλλον

Ο χειμώνας αναμένεται σκληρός για εκατομμύρια πολίτες που προσπαθούν να τα βγάλουν πέρα εν μέσω ενεργειακής κρίσης. Για πολλούς ένα τζάκι ή μια ξυλόσομπα δημιουργεί ευχάριστη και πιο «ζεστή» ατμόσφαιρα στο σπίτι, ενώ η τιμή της θέρμανσης με ξύλα είναι αρκετά πιο οικονομική. Στη Γερμανία το ξύλο θεωρείται καύσιμο φιλικό προς το κλίμα καθώς όπως αναφέρουν οι ειδικοί το διοξείδιο του άνθρακα που απελευθερώνεται στην ατμόσφαιρα από την καύση του ξύλου ανακυκλώνεται από τα δέντρα στα πλαίσια της βιώσιμης διαχείρισης των δασών.

Περισσότερο από ένα εκατομμύριο Γερμανοί χρησιμοποιούν ξύλα, πέλλετ ή ροκανίδια ως πρωτογενή πηγή ενέργειας για τη θέρμανση ολόκληρου του σπιτιού, σύμφωνα με το υπουργείο Τροφίμων και Γεωργίας (BMEL). Επιπλέον υπάρχουν πάνω από 11 εκατομμύρια «σόμπες» σε χρήση το 2022, ενώ σύμφωνα με τη στατιστική υπηρεσία το 2021 μόλις το 3,6% των νέων κτιρίων στην Γερμανία χρησιμοποιούσαν το ξύλο ως κύρια πηγή θέρμανσης.

ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ΟΛΑ ΤΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΓΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΑ ΘΕΜΑΤΑ

Οι επιπτώσεις του πολέμου της Ουκρανίας όπως φαίνεται αλλάζουν τα δεδομένα: υπάρχει μεγάλη ζήτηση για σόμπες και συστήματα θέρμανσης που λειτουργούν με ξύλο ή πέλλετ. Ενώ αυτό κατ' αρχήν φαίνεται να έχει θετικές επιπτώσεις για τη βιομηχανία ξύλου, τον άνθρωπο και τη φύση, πολλοί ειδικοί βλέπουν τα πράγματα διαφορετικά. Ο Άχιμ Ντίτλερ, ερευνητής του Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Καρλσρούης (KIT), αναφέρει πως «τίποτα δεν είναι τόσο επιβλαβές για το κλίμα και δεν προκαλεί μεγαλύτερη βρωμιά από το ξύλο». Ο ίδιος επισημαίνει τον κίνδυνο για την ανθρώπινη υγεία με τους ρύπους και τα αέρια που απελευθερώνονται στην ατμόσφαιρα, όπως οξείδιο του αζώτου και αιθάλη, τα οποία έχουν καταστροφικές συνέπειες στην ποιότητα του αέρα και εν συνεχεία στην υγεία των ανθρώπων που βρίσκονται στον χώρο. Ο καπνός μπορεί να εισέλθει ακόμη και στα διπλανά σπίτια μέσω των συστημάτων εξαερισμού.

Αλλαγές στον τρόπο θέρμανσης

Τα στατιστικά μιλάνε από μόνα τους: Σύμφωνα με την Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Περιβάλλοντος (UBA), το ήμισυ σχεδόν της ξυλείας που χρησιμοποιείται σήμερα στη Γερμανία πηγαίνει κατευθείαν στην παραγωγή ενέργειας. Ο αριθμός των κατοικιών που πήραν άδεια κατασκευής με φυσικό αέριο ως πρωταρχική πηγή ενέργειας μειώθηκε στο 50% το πρώτο εξάμηνο του 2022 συγκριτικά με το πρώτο εξάμηνο του 2019. Αντίστοιχα πωλήθηκαν 32.000 συστήματα θέρμανσης με πέλλετ το πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους – 12% περισσότερα από πέρυσι.  

Ωστόσο και οι τιμές για καυσόξυλα και πέλλετ για σόμπες δεν έχουν μείνει ανεπηρέαστες. Συγκεκριμένα, τον Αύγουστο οι τιμές σημείωσαν άνοδο της τάξεως του 86% συγκριτικά με τον ίδιο μήνα πέρυσί. Σύμφωνα με την στατιστική υπηρεσία το κόστος μεταφοράς και προμήθειας ξύλου έχει ανέβει εξίσου, γι' αυτό και υπάρχει ανάλογη άνοδος στις τιμές. Παρόλα αυτά σύμφωνα με το Γερμανικό Ινστιτούτο Πέλλετ (DEPI) η θέρμανση με ξύλο αποτελεί ακόμη φθηνότερη επιλογή από ό,τι με πετρέλαιο ή φυσικό αέριο. Μια κιλοβατώρα που παράγεται από την καύση ξύλου κόστιζε κατά μέσο όρο 8,8 σεντς – με μετρήσεις από τον Ιανουάριο μέχρι τον Αύγουστο – ενώ το φυσικό αέριο κόστιζε περίπου 14,11 σεντς ανα κιλοβατώρα.

Ο ερευνητής του ΚΙΤ Ντίτλερ θεωρεί πως τουλάχιστον τα πέλλετ σε αντίθεση με τα καυσόξυλα έχουν ένα πλεονέκτημα: καίγονται ομοιόμορφα και περισσότερο «ελεγχόμενα» από ότι οι κορμοί δέντρων αλλά παρόλα αυτά οι συγκεντρώσεις ρύπων είναι σημαντικά υψηλότερες από ότι στη θέρμανση με φυσικό αέριο.  Ο ίδιος θεωρεί «μέγα λάθος» να θεωρείται η καύση ξύλου κλιματικά ουδέτερη άλλα και βιώσιμη.

ΑΡΘΡΟ:Κλιματική Δικαιοσύνη: Τι είναι και γιατί μας αφορά;

Επιπτώσεις στην υγεία αλλά και το περιβάλλον

Το υπουργείο Οικονομίας και Προστασίας Περιβάλλοντος έχει επιστήσει  επίσης την προσοχή στους κινδύνους της θέρμανσης με ξύλα. Ο Βόλφγκανγκ Στραφ, επικεφαλής του τμήματος Περιβαλλοντικής Ιατρικής από την Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Περιβάλλοντος, προειδοποιεί για τους κίνδυνους στην υγεία από τη σκόνη που παράγεται κατά την καύση ξύλου. Πολλές ασθένειες όπως καρκίνος του πνεύμονα, καρδιακές παθήσεις αλλά και διαβήτης  συνδέονται με αυτά τα μικροσωματίδια. Όπως αναφέρει, από το 2010 έως το 2018 περίπου 17.500 θάνατοι ετησίως προκλήθηκαν στη Γερμανία από τα αιωρούμενα αυτά σωματίδια.

Οι περιβαλλοντολόγοι κρούουν των κώδωνα του κινδύνου και για τις επιπτώσεις στα δάση. Ο Πιερ Λ. Ίμπις του Πανεπιστημίου Έμπερσβάλντε για την Αειφόρο Ανάπτυξη, υπογραμμίζει πως η καύση του ξύλου θα πρέπει να σταματήσει αμέσως. Ο ίδιος αναφέρει πως μόνο υπό συγκεκριμένες συνθήκες μπορεί να θεωρηθεί η καύση δέντρων ουδέτερη προς το κλίμα και πως για να φθάσει η φύση σε αυτό το σημείο χρειάζονται δεκαετίες. Ο ειδικός στα δάση  επισημαίνει επίσης το γεγονός πως ενώ τα δέντρα βρίσκονται σε πολύ άσχημη κατάσταση, παρόλα αυτά «θέλουμε να κάνουμε χρήση περισσότερου ξύλου, πρόκειται για μοιραίο συνδυασμό».

Μόλις τον Σεπτέμβριο το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ψήφισε τη μείωση της ποσότητας ξύλου που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για παραγωγή ενέργειας στο μέλλον και τη μείωση της οικονομικής υποστήριξης από το κράτος. Παρόλα αυτά η καύση του ξύλου συνεχίζεται να θεωρείται ανανεώσιμη πηγή ενέργειας.