Βιοαέριο: η ενέργεια του μέλλοντος

Η οικονομική και ενεργειακή κρίση που όλοι ζούμε έντονα σήμερα έχουν καταστήσει επιτακτική την ανάγκη εξεύρεσης εναλλακτικών μορφών ενέργειας για την κάλυψη των όλο αυξανόμενων ενεργειακών μας αναγκών, τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ). Σημαντική συμβολή στο ενεργειακό ισοζύγιο της Κύπρου, υποκαθιστώντας ρυπογόνα και εισαγόμενα καύσιμα, μπορεί να έχει το βιοαέριο το οποίο παράγεται κατά την επεξεργασία κτηνοτροφικών αποβλήτων και αστικών λυμάτων. 

Η Ευρωπαϊκή Ένωση σήμερα καλύπτει μεγάλο ποσοστό των ενεργειακών της αναγκών με βιομάζα. Η συμμετοχή της βιομάζας και η παραγωγή βιοαερίου προβλέπεται να παίξει σημαντικό ρόλο στην παραγωγή ενέργειας σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Ως άμεσο αποτέλεσμα του στόχου αυτού αναμένεται να είναι η μείωση των αερίων του θερμοκηπίου, η μείωση οχλήσεων από τη μη ορθολογική διαχείριση των αποβλήτων και η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας στις αγροτικές κυρίως περιοχές. 

Η ανάπτυξη της κτηνοτροφίας οδήγησε στην παραγωγή τεράστιων ποσοτήτων ζωικών αποβλήτων και τη δημιουργία δυσεπίλυτων προβλημάτων ως προς την επεξεργασία και τη διάθεση τους στο περιβάλλον. Στις περιπτώσεις αυτές η ανάπτυξη των τεχνολογιών βιοαερίου προσέφερε σειρά από πλεονεκτήματα και περιβαλλοντικά οφέλη όπως:

•    εξοικονόμηση χρημάτων για τους αγρότες 

•    βελτιωμένη απόδοση της λίπανσης μέσω της παραγωγής εδαφοβελτιωτικού λιπάσματος

•    μικρότερες εκπομπές αερίων θερμοκηπίου 

•    οικονομική και περιβαλλοντικά αποδεκτή επεξεργασία αποβλήτων 

•    μειωμένες οχλήσεις λόγω οσμών 

•    δυνατότητες μείωσης παθογόνων οργανισμών 

Μια εγκατάσταση παραγωγής βιοαερίου δεν παρέχει μόνο τη δυνατότητα αξιοποίησης του ενεργειακού δυναμικού του βιοαερίου, αλλά συμμετέχει παράλληλα και στη συνολική επεξεργασία των αποβλήτων της γεωκτηνοτροφικής δραστηριότητας που τα παράγει, μειώνοντας το ρυπαντικό τους φορτίο, και μάλιστα του πιο βεβαρημένου κλάσματος, σε ποσοστό πάνω από το 50%. 

Το βιοαέριο, που αποτελεί μια ανανεώσιμη πηγή ενέργειας, παράγεται από την αναερόβια χώνευση κτηνοτροφικών κυρίως αποβλήτων (λύματα από χοιροστάσια, βουστάσια κλπ), βιομηχανικών αποβλήτων και λυμάτων καθώς και από αστικά οργανικά απορρίμματα. Αποτελείται τυπικά από 65% μεθάνιο και 35% διοξείδιο του άνθρακα και μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή θερμότητας και ηλεκτρικής ενέργειας και ως καύσιμο για μηχανές εσωτερικής καύσης. Ένα κυβικό μέτρο βιοαερίου υποκαθιστά  0,66 λίτρα ντίζελ  ή 0,75 λίτρα πετρελαίου ή 0,85 κιλά κάρβουνου. Το βιοαέριο όταν καίγεται σε μηχανές συμπαραγωγής ηλεκτρισμού/θερμότητας, παράγει πράσινη  ηλεκτρική ενέργεια, η οποία μπορεί να διοχετεύεται στο δίκτυο της ΑΗΚ, ως επίσης και θερμική ενέργεια για κάλυψη των θερμικών αναγκών των παρακείμενων υποστατικών. 

Υπάρχουν σήμερα περισσότερες από 3.000 μονάδες βιοαερίου που λειτουργούν σε εμπορική κλίμακα στις χώρες της ΕΕ. Στην Κύπρο υπάρχουν σήμερα 13 μονάδες παραγωγής βιοαερίου με συνολική εγκατεστημένη ισχύ 9,7 ΜW. Η ετήσια παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας είναι 54 GWh και η χρήσιμη θερμική ενέργεια 25 GWh. Η ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από τους σταθμούς βιοαερίου στην Κύπρο ισοδυναμεί με το 10% της συνολικής ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από ΑΠΕ στην Κύπρο. 

Τα πλεονεκτήματα από την εγκατάσταση μονάδων παραγωγής βιοαερίου στην Κύπρο και κατά συνέπεια η παραγωγή ηλεκτρισμού και θερμότητας, όπως προαναφέρθηκε, έχει πολλαπλά οφέλη:

•    Παραγωγή φιλική προς το δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας. Οι σταθμοί βιοαερίου έχουν σχεδόν σταθερή παραγωγή 24 ώρες το 24ωρο σε αντίθεση με άλλες μορφές ΑΠΕ.

•    Επιλύει  σημαντικά περιβαλλοντικά προβλήματα και δυσοσμία από τα κτηνοτροφικά απόβλητα.

•    Μειώνει τα οργανικά απόβλητα που καταλήγουν στα ΧΥΤΥ και χρειάζονται  περίπου  100€/τόνο να επεξεργαστούν. 

•    Εξοικονομεί  πρωτογενή καύσιμα θέρμανσης. 

 Παρόλα αυτά, η παραγωγή ενέργειας από βιοαέριο, έχει λάβει τη χαμηλότερη στήριξη από την ημέρα λειτουργίας των Σχεδίων Χορηγιών/Επιδοτήσεων για τις ΑΠΕ στην Κύπρο. Οι εκταμιεύσεις από το Ειδικό Ταμείο ΑΠΕ και ΕΞΕ είναι ελάχιστες με βάση τις σημερινές τιμές του κόστους αποφυγής της ΑΗΚ. Σε περίπτωση που η πολιτεία θα εξακολουθήσει να δείχνει απροθυμία για υιοθέτηση πολιτικής για ουσιαστική προώθηση του βιοαερίου στην Κύπρο, θα πρέπει να αναζητηθούν άλλες λύσεις, όπως για παράδειγμα η ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από βιοαέριο να παρέχεται σε άλλους ιδιώτες ή σε ευαισθητοποιημένους πολίτες χρησιμοποιώντας το δίκτυο της ΑΗΚ.  

Με σωστή στήριξη από πλευράς πολιτείας, η τεχνολογία αυτή μπορεί να επεκταθεί στα  30 MW εγκατεστημένη ισχύ στην Κύπρο και να μειώσει δραστικά τα περιβαλλοντικά προβλήματα από τη μη σωστή επεξεργασία των αποβλήτων αλλά και το κόστος επεξεργασίας αστικών αποβλήτων τα οποία σύντομα θα βαρύνουν το ετήσιο κόστος κάθε νοικοκυριού. 

Αν υπάρξει σωστός σχεδιασμός και προγραμματισμός από πλευράς πολιτείας, το βιοαέριο μπορεί να αποτελέσει την πρώτη εναλλακτική πηγή παραγωγής πράσινου ηλεκτρισμού στην Κύπρο. Η οικονομικότητα μιας μονάδας βιοαερίου βασίζεται στο γεγονός ότι η πρώτη ύλη έχει  μηδενική ή αρνητική αξία ενώ τα προϊόντα της έχουν αδιαμφισβήτητα εμπορική αξία.

Το βιοαέριο μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί ως καύσιμο μεταφορών, μετά την διαδικασία του καθαρισμού και την αναβάθμισή του. Χρήση του βιοαερίου ως καύσιμο μεταφορών απαντάται στη Σουηδία, Ελβετία, Γαλλία και Γερμανία ενώ στη Σουηδία και στη Γερμανία, το βιοαέριο διοχετεύεται και στο δίκτυο του φυσικού αερίου. 

Τα οχήματα που κινούνται με βιοαέριο στη Σουηδία, έχουν δυνατότητα ελεύθερης στάθμευσης σε πολλές πόλεις, απαλλάσσονται των τελών κυκλοφορίας και των διοδίων στην πόλη της Στοκχόλμης, ακόμη έχουν ετήσια φοροαπαλλαγή € 450 αν είναι επαγγελματικά οχήματα, ενώ τα ταξί κινούνται σε ειδικές λωρίδες. Επίσης μείωση έως 40% φόρου σε εταιρείες που χρησιμοποιούν οχήματα που κινούνται με βιοαέριο.