ΕΕ: Μείωση της απώλειας και της σπατάλης τροφίμων

Η απώλεια και η σπατάλη τροφίμων αυξάνουν τον κίνδυνο της επισιτιστικής ανασφάλειας και έχουν αντίκτυπο στο περιβάλλον. Οι χώρες της ΕΕ είναι προσηλωμένες στον στόχο βιώσιμης ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών όπου προβλέπεται να μειωθεί κατά το ήμισυ η κατά κεφαλήν σπατάλη τροφίμων έως το 2030.

Η απώλεια και η σπατάλη τροφίμων αποτελούν παγκόσμιο πρόβλημα. Σύμφωνα με τον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (FAO), περίπου το ένα τρίτο του συνόλου των τροφίμων που παράγονται σε όλο τον κόσμο χάνεται ή σπαταλάται σε κάποιο σημείο της αλυσίδας εφοδιασμού τροφίμων.

Στην ΕΕ η ετήσια απώλεια ή σπατάλη τροφίμων υπολογίζεται σε σχεδόν 59 εκατομμύρια τόνους. Αυτό ισοδυναμεί με 131 κιλά αποβλήτων ανά άτομο ετησίως.

Οι ανεπάρκειες στην αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων και στην κατανάλωση έχουν σημαντικό αντίκτυπο στο περιβάλλον. Γι’ αυτό, ο περιορισμός της απώλειας και της σπατάλης τροφίμων μπορεί να συμβάλει στην καταπολέμηση τόσο της πείνας όσο και της κλιματικής αλλαγής.

Πώς αντιμετωπίζει η ΕΕ την απώλεια και τη σπατάλη τροφίμων.

ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ΟΛΑ ΤΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ, ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ

Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της έχουν θεσπίσει ειδικά μέτρα πρόληψης της απώλειας και της σπατάλης τροφίμων. Μόνο όταν η πρόληψη δεν είναι εφικτή, προχωρούν σε επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση ή χρησιμοποίηση τροφίμων για άλλους σκοπούς. Οι κατευθυντήριες αρχές κατοχυρώνονται στην οδηγία-πλαίσιο της ΕΕ περί αποβλήτων, η οποία απαιτεί από τα κράτη μέλη:

• να μειώσουν την ποσότητα τροφίμων που χάνεται κατά την παραγωγή και τη διανομή

• να μειώσουν τη σπατάλη τροφίμων στα νοικοκυριά

• να ενθαρρύνουν τη δωρεά τροφίμων

• να παρακολουθούν και να αξιολογούν την εφαρμογή των μέτρων της ΕΕ περί αποτροπής της σπατάλης τροφίμων

Άλλα μέτρα που αποσκοπούν στη μείωση της απώλειας και της σπατάλης τροφίμων περιλαμβάνουν την αναπροσαρμογή της χρήσης πλεοναζόντων τροφίμων, π.χ. ως ζωοτροφών ή κομπόστ.

Οι εργασίες του Συμβουλίου για την απώλεια και τη σπατάλη τροφίμων

Ήδη το 2016, το Συμβούλιο ανέλαβε πολιτική δέσμευση για σειρά πρωτοβουλιών, μεταξύ των οποίων:

• η καλύτερη παρακολούθηση της σπατάλης τροφίμων

• η ευαισθητοποίηση των πολιτών

• η βελτίωση της κατανόησης και της χρήσης των σημάνσεων «ανάλωση κατά προτίμηση πριν από» και «ανάλωση μέχρι» (μεταξύ άλλων και μεταξύ των καταναλωτών)

• η διευκόλυνση της δωρεάς απούλητων τροφίμων σε φιλανθρωπικές οργανώσεις

ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ΟΛΑ ΤΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ, ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ

Οι υπουργοί Γεωργίας και Αλιείας προβαίνουν τακτικά σε απολογισμό της προόδου που σημειώνεται κατά την υλοποίηση των πολιτικών τους δεσμεύσεων. Οι αξιολογήσεις αυτές παρέχουν επισκόπηση των μέτρων που λαμβάνονται σε εθνικό επίπεδο για τη μείωση της σπατάλης, όπως η επέκταση του καταλόγου των τροφίμων που εξαιρούνται από την υποχρέωση να φέρουν σήμανση «ανάλωση κατά προτίμηση πριν από», η ενθάρρυνση της δωρεάς τροφίμων και η θέσπιση νέων κανόνων για την ταξινόμηση των αποβλήτων. 

Παρακολουθούν επίσης την έγκριση και την εφαρμογή από τα κράτη μέλη της ιεράρχησης της διαχείρισης αποβλήτων (πρόληψη, επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση, ανάκτηση).

Με τη θέσπιση της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας τον Δεκέμβριο του 2019, η ΕΕ επιβεβαίωσε τη δέσμευσή της να μειώσει κατά το ήμισυ την κατά κεφαλήν σπατάλη τροφίμων σε επίπεδο λιανικής πώλησης και καταναλωτή έως το 2030, σύμφωνα με τους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών. Το επόμενο έτος, η Επιτροπή καθόρισε μια σειρά πολιτικών και μέσων που αποσκοπούν στη μείωση της απώλειας και της σπατάλης τροφίμων στο πλαίσιο του σχεδίου δράσης για την κυκλική οικονομία και της στρατηγικής «Από το αγρόκτημα στο πιάτο», δύο βασικά δομικά στοιχεία της Πράσινης Συμφωνίας.

Τον Ιούλιο του 2023 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπέβαλε πρόταση για την αναθεώρηση της οδηγίας-πλαισίου της ΕΕ για τα απόβλητα. Η αναθεώρηση περιλαμβάνει νέους στόχους της ΕΕ για τη μείωση της σπατάλης τροφίμων για το 2030. Η πρόταση εξετάζεται από το Συμβούλιο.