Μελέτη ΑνΑΔ: Αξιολόγηση των επιδράσεων των Προγραμμάτων Κατάρτισης Ζωτικής Σημασίας (2019-2021)

Η αξιολόγηση των κοινωνικών παρεμβάσεων, περιλαμβανομένων των δραστηριοτήτων κατάρτισης και ανάπτυξης του ανθρώπινου δυναμικού, αποτελεί για την Αρχή Ανάπτυξης Ανθρώπινου Δυναμικού Κύπρου (ΑνΑΔ) δραστηριότητα υψηλής προτεραιότητας. Η ΑνΑΔ έχει ως πάγια επιδίωξη τον απολογισμό, τη λογοδοσία και τη διαφάνεια αναφορικά με τις επιδράσεις των παρεμβάσεών της στο ανθρώπινο δυναμικό, στις επιχειρήσεις, αλλά και γενικότερα στην οικονομία και την κοινωνία της Κύπρου. Στο πλαίσιο αυτό, εντάσσεται και η μελέτη, η οποία αφορά στην αξιολόγηση των επιδράσεων του Σχεδίου «Πολυεπιχειρησιακά Προγράμματα Κατάρτισης – Ζωτικής Σημασίας» (στο εξής «Σχέδιο») στα άτομα που ολοκλήρωσαν με επιτυχία τη συμμετοχή τους την περίοδο 2019-2021. Στόχος του Σχεδίου είναι η παροχή κινήτρων σε εργοδότες για να συμμετέχουν με εργοδοτουμένους τους σε προγράμματα κατάρτισης που οργανώνονται από Κέντρα Επαγγελματικής Κατάρτισης (στο εξής «ΚΕΚ»), σύμφωνα με προϋποθέσεις και κριτήρια που καθορίζει η ΑνΑΔ, για ικανοποίηση εξειδικευμένων αναγκών της οικονομίας για άρτια καταρτισμένο διευθυντικό και άλλο εξειδικευμένο προσωπικό σε σημαντικές θέσεις, μέσω της ενεργοποίησης και της σωστής αξιοποίησης των δυνατοτήτων και της εμπειρίας των ΚΕΚ.

Ο βασικός σκοπός της μελέτης είναι η αξιολόγηση των επιδράσεων του Σχεδίου στα επωφελούμενα άτομα από τη συμμετοχή τους στο Σχέδιο την περίοδο 2019-2021. Η συλλογή των στοιχείων έγινε μέσω της χρήσης κατάλληλα διαμορφωμένου ερωτηματολογίου στους συμμετέχοντες. Παρά τις επανειλημμένες προσπάθειες για εντοπισμό όλων των 3.504 ατόμων, η συμπλήρωση του ερωτηματολογίου έγινε τελικά κατορθωτή για 2.143 άτομα (ποσοστό κάλυψης 61,2%), με στατιστικό λάθος 1,1%.

Α. Επίδραση του Σχεδίου στην απασχολησιμότητα

Κατά τη διεξαγωγή της έρευνας, κατά μέσο όρο 21 μήνες μετά την ολοκλήρωση της συμμετοχής τους στο Σχέδιο, το 97,8% των συμμετεχόντων ήταν εργαζόμενοι, ενώ 1,7% ήταν άνεργοι και 0,5% αδρανείς. Το ποσοστό των ανδρών που εργάζονταν είναι οριακά μεγαλύτερο και ανέρχεται σε 98,3% σε σύγκριση με 97,1% στις γυναίκες. Το ποσοστό απασχόλησης είναι μεγαλύτερο σε άτομα ηλικίας 31-50 ετών (98,3%) και στους κατόχους τίτλου τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (98,3%).

Σχεδόν 2 στους 10 (16,5%) συμμετέχοντες εργάζονταν σε επιχειρήσεις στον τομέα των Κατασκευών, ενώ ακολουθεί ο τομέας του Εμπορίου και επισκευής αυτοκινήτων (14,0%). Σχεδόν 2 στους 10 (15,9%) εργάζονταν ως Λογιστές και σύμβουλοι επιχειρήσεων και διοίκησης, ενώ ακολουθούν οι Διευθυντές παραγωγής και εξειδικευμένων υπηρεσιών (11,1%). Πάνω από 9 στους 10 (91,0%) συμμετέχοντες, εξακολουθούσαν να βρίσκονται στην επιχείρηση μέσω της οποίας συμμετείχαν στο Σχέδιο. Οι συμμετέχοντες που δεν απασχολούνταν στην επιχείρηση μέσω της οποίας συμμετείχαν στο Σχέδιο, παρέμειναν εκεί για διάστημα περίπου 16,7 μηνών κατά μέσο όρο μετά την ολοκλήρωση της συμμετοχής τους στο Σχέδιο. 

Η πλειονότητα (61,4%) των απασχολούμενων συμμετεχόντων δήλωσαν ότι ο βαθμός επίδρασης του Σχεδίου στην εξεύρεση καλύτερης εργασίας ήταν πολύ καλός ή καλός. Πάνω από 8 στους 10 (81,5%) απασχολούμενους συμμετέχοντες δήλωσαν ότι ο βαθμός σύνδεσης των καθηκόντων/τομέων εργασίας τους κατά τη διεξαγωγή της έρευνας με τις γνώσεις που απέκτησαν από το πρόγραμμα κατάρτισης που παρακολούθησαν στο πλαίσιο του Σχεδίου, ήταν πολύ καλός ή καλός. 

Οι συμμετέχοντες που ήταν άνεργοι/αδρανείς κατά τη διεξαγωγή της έρευνας, παρέμειναν στην επιχείρηση μέσω της οποίας συμμετείχαν στο Σχέδιο για διάστημα περίπου 18,6 μηνών κατά μέσο όρο μετά την ολοκλήρωση της συμμετοχής τους στο Σχέδιο. Σχεδόν 5 στους 10 (47,1%) αποχώρησαν από την επιχείρηση λόγω «προσωπικών λόγων». Ο κυριότερος λόγος παραμονής στην ανεργία ήταν οι «μη ικανοποιητικές συνθήκες εργασίας στην επιχείρηση (π.χ. μισθός, ωράριο, εργασιακό περιβάλλον)» (30,8%). Ο κυριότερος λόγος αποχώρησης από την αγορά εργασίας του μικρού αριθμού συμμετεχόντων που ήταν αδρανείς (18 άτομα), αφορά «συνταξιοδότηση» (44,6%). 

Β. Οφέλη που αποκόμισαν οι συμμετέχοντες από τη συμμετοχή τους στο Σχέδιο 

Οι συμμετέχοντες διαπίστωσαν πολύ σημαντικά οφέλη από τη συμμετοχή τους στο Σχέδιο. Πάνω από 6 στους 10 (63,7%) ανέφεραν ως κύριο όφελος τη «βελτίωση επαγγελματικών γνώσεων και δεξιοτήτων», ενώ ακολουθούν, με μικρότερα ποσοστά, η «απόκτηση νέων εμπειριών» (43,4%) και η «βελτίωση προσωπικών γνώσεων και δεξιοτήτων» (41,9%). 

Οι συμμετέχοντες ανέφεραν ότι ο βαθμός αξιοποίησης των γνώσεων και δεξιοτήτων που αποκτήθηκαν μέσω της συμμετοχής τους στο Σχέδιο (3,2) και ο βαθμός βελτίωσης των προοπτικών επαγγελματικής ανέλιξης (3,3), ήταν πολύ καλός προς καλός1 . Πάνω από 9 στους 10 (90,6%) ανέφεραν ότι θεωρούν από πολύ χρήσιμες μέχρι χρήσιμες τις γνώσεις και δεξιότητες που αποκτήθηκαν μέσω της συμμετοχής τους στο Σχέδιο, με σχεδόν 6 στους 10 (55,3%) να δηλώνουν ότι αυξήθηκε η επιθυμία τους για συμμετοχή σε παρόμοια προγράμματα κατάρτισης στο μέλλον. 

Γ. Ικανοποίηση συμμετεχόντων από τη συμμετοχή τους στο Σχέδιο 

Το 95,3% των συμμετεχόντων έμειναν είτε πολύ ικανοποιημένοι ή ικανοποιημένοι από τη συμμετοχή τους στο Σχέδιο και το 99,0% θα παρότρυναν τρίτους για να συμμετάσχουν. Οι συμμετέχοντες, στη συντριπτική τους πλειονότητα, έμειναν είτε πολύ ικανοποιημένοι ή ικανοποιημένοι από τη συνεργασία που είχαν με την ΑνΑΔ (96,2%) και το ΚΕΚ (97,3%) στο πλαίσιο της συμμετοχής τους στο Σχέδιο. 

Αναφορικά με τον βαθμό ικανοποίησης σε σχέση με διάφορες πτυχές του ιδρυματικού και του ενδοεπιχειρησιακού μέρους του προγράμματος, φαίνεται ότι οι συμμετέχοντες έμειναν ικανοποιημένοι σε όλες. Ικανοποιημένοι έμειναν επίσης και από διάφορες πτυχές της έκθεσης που ετοίμασε ο εκπαιδευτής για την επιχείρηση. 

Σχεδόν οι μισοί (49,3%) συμμετέχοντες παρακολούθησαν πρόγραμμα κατάρτισης με τη μέθοδο της εξ αποστάσεως ηλεκτρονικής μάθησης και η μεγάλη τους πλειονότητα (83,7%) ανέφεραν ότι θα συμμετείχαν ακόμα και αν η παρακολούθησή του ήταν δυνατή μόνο με φυσική παρουσία. Πάνω από τους μισούς (54,4%) συμμετέχοντες ανέφεραν ότι το εξ αποστάσεως πρόγραμμα που παρακολούθησαν δεν μειονεκτούσε από πλευράς ποιότητας σε σχέση με την παρακολούθηση του προγράμματος με φυσική παρουσία.

Δ. Καταληκτικές επισημάνσεις

Το Σχέδιο φαίνεται να επιτυγχάνει σε μεγάλο βαθμό τον στόχο της ικανοποίησης εξειδικευμένων αναγκών της οικονομίας που είναι ζωτικής σημασίας, για άρτια καταρτισμένο διευθυντικό και άλλο προσωπικό σε σημαντικές θέσεις. Η αξία του Σχεδίου φαίνεται ιδιαίτερα από τον υψηλό βαθμό ικανοποίησης που εξέφρασαν οι συμμετέχοντες. Τα ενθαρρυντικά αποτελέσματα του Σχεδίου θα ληφθούν υπόψη κατά τη διαμόρφωση της νέας πολιτικής και δραστηριοποίησης του οργανισμού, ενόψει της λήξης ισχύος του Σχεδίου στο τέλος του 2023. Στόχευση παραμένει ο εμπλουτισμός και η συνεχής βελτίωσή του με απώτερο σκοπό τη συμβολή του στην αναβάθμιση των γνώσεων και δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού.

 Ε. Χαρακτηριστικά συμμετεχόντων 

Η ανάλυση των χαρακτηριστικών των συμμετεχόντων αφορά στα 2.143 άτομα τα οποία ολοκλήρωσαν με επιτυχία τη συμμετοχή τους στο Σχέδιο και συμμετείχαν στην τηλεφωνική έρευνα.

• Φύλο: Άνδρες (55,3%), Γυναίκες (44,7%)
• Ηλικία: 18-24 (4,4%), 25-30 (17,7%), 31-35 (16,6%), 36-40 (18,6%), 41-45 (11,5%), 46-50 (11,1%), 51-55 (8,7%), 56 και άνω (11,4%)
• Εκπαίδευση: Δημοτικό (0,7%), Γυμνάσιο (3,1%), Λύκειο (13,3%), Τεχνική Σχολή (6,5%), Μεταλυκειακή (9,7%), Πτυχίο (38,6%), Μεταπτυχιακό (26,5%), Διδακτορικό (1,6%)
• Επαρχία μόνιμης διαμονής: Λευκωσία (38,2%), Λεμεσός (31,6%), Λάρνακα (13,7%), Αμμόχωστος (5,7%), Πάφος (10,8%)
• Τομέας οικονομικής δραστηριότητας: Ξενοδοχεία και εστιατόρια (18,5%), Μεταποίηση (14,2%), Επαγγελματικές, επιστημονικές και τεχνικές δραστηριότητες (12,1%), Εμπόριο και επισκευή αυτοκινήτων (8,2%), Μεταφορά και αποθήκευση (8,1%), Εκπαίδευση (7,5%), Τέχνες, διασκέδαση και ψυχαγωγία (6,1%), Κατασκευές (5,5%), Άλλοι τομείς (19,8%)
• Μέγεθος απασχόλησης επιχειρήσεων: 1-9 άτομα (39,2%), 10-49 άτομα (31,6%), 50-249 άτομα (19,7%), 250+ άτομα (9,5%)
• Επαρχία εργοδότησης: Λευκωσία (38,2%), Λεμεσός (32,7%), Λάρνακα (11,9%), Αμμόχωστος (5,4%), Πάφος (11,8%)

ΣΤ. Χαρακτηριστικά επιχειρήσεων

Τα στοιχεία αφορούν στα χαρακτηριστικά των 1.588 επιχειρήσεων μέσω των οποίων τα άτομα συμμετείχαν στο Σχέδιο.

• Μέγεθος απασχόλησης: 1-9 άτομα (50,3%), 10-49 άτομα (30,4%), 50-249 άτομα (14,4%), 250+ άτομα (4,9%)
• Επαρχία δραστηριοποίησης: Λευκωσία (39,1%), Λεμεσός (32,2%), Λάρνακα (12,5%), Αμμόχωστος (5,7%), Πάφος (10,5%)
• Τομέας οικονομικής δραστηριότητας: Ξενοδοχεία και εστιατόρια (15,8%), Μεταποίηση (14,7%), Επαγγελματικές, επιστημονικές και τεχνικές δραστηριότητες (14,2%), Εμπόριο και επισκευή αυτοκινήτων (10,1%), Κατασκευές (8,2%), Μεταφορά και αποθήκευση (8,2%), Εκπαίδευση (5,5%),
• Τέχνες, διασκέδαση και ψυχαγωγία (5,4%), Άλλοι τομείς (17,9%)