Τετραήμερη εργασία: Οι χώρες που τη δοκίμασαν – Πώς «δουλεύει» το μοντέλο μέχρι τώρα

Insider.gr - Πέτρος Αντωνάκης

Σύμφωνα με έρευνα της ιστοσελίδα εύρεσης εργασίας Indeed, τα δύο τρίτα των εργαζόμενων στην Βρετανία θα δέχονταν μείωση στις αποδοχές τους με αντάλλαγμα μία καλύτερη ισορροπία ανάμεσα στην εργασία τους και την προσωπική τους ζωή. Το ένα τρίτο από τα 5.000 χιλιάδες άτομα που μίλησε το Indeed, πιστεύουν πως η τετραήμερη εργασία θα αποτελέσει μελλοντικά τη νόρμα. Στην Αμερική, το 87% από όσους πήραν μέρος στην έρευνα της Morning Consult, δηλώνουν πως θα τους ενδιέφερε η ιδέα της τετραήμερης εργασίας, με τους Millenials (93%) και τους Gen Xers (88%), να βρίσκονται στην κορυφή της λίστας που ψηφίζουν υπέρ. Ο CEO της JP Morgan, Jamie Dimon, το πάει ακόμα παραπέρα. Νωρίτερα μέσα στο μήνα, δήλωσε πως οι επόμενες γενιές εργαζόμενων θα εργάζονται μόλις 3,5 ημέρες την εβδομάδα χάρη στην ευκολία που θα τους προσφέρουν τα εργαλεία της Τεχνητής Νοημοσύνης.

Οι συζητήσεις γύρω από την τετραήμερη εβδομάδα εργασίας ξεκίνησαν από την εποχή της πανδημίας, με τους εργαζόμενους και τους εργοδότες να επανεξετάζουν την σημασία της ευελιξίας στον εργασιακό χρόνο, χωρίς να επηρεάζονται τα προνόμια που συνδέονται με κάθε σύμβαση εργασίας. Πολλές έρευνες έκαναν άμεσα την εμφάνισή τους, με την πλειοψηφία των εργαζόμενων να αντιμετωπίζουν την ιδέα με θετικό τρόπο, αλλά και αρκετούς εργοδότες να θεωρούν την ιδέα «εφικτή». Οι υποστηρικτές τονίζουν πως η εφαρμογή της τετραήμερης εργασίας θα βοηθούσε στην αύξηση της ικανοποίησης των εργαζόμενων και κατ' επέκταση και της παραγωγικότητάς τους. Τα σωματεία των εργαζομένων στην Ευρώπη καλούν τις κυβερνήσεις τους να υιοθετήσουν την τετραήμερη εργασία. Ήδη αρκετές χώρες έχουν ήδη το«αγκαλιάσει» την ιδέα. Το Euronews έκανε ένα follow up για το πως τα καταφέρνουν μέχρι σήμερα.

ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ΟΛΑ ΤΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ (HR)

Βέλγιο: 4ήμερο για τους εργαζόμενους που το επιθυμούν

Το Βέλγιο έγινε η πρώτη χώρα στην Ευρώπη που νομοθέτησε την τετραήμερη εργασία. Τον Φεβρουάριο του 2022, οι Βέλγοι υπάλληλοι κέρδισαν το δικαίωμα να δουλεύουν τέσσερις ημέρες την εβδομάδα χωρίς να έχουν απώλειες στο μισθό τους. Ο νέος νόμος τέθηκε σε ισχύ στις 21 Νοεμβρίου του 2022, επιτρέποντας στους υπαλλήλους να αποφασίσουν αν θα δουλεύουν τέσσερις ή πέντε ημέρες την εβδομάδα. Ο Βέλγος πρωθυπουργός Αλεξάντερ Ντε Κρο εξέφρασε την ελπίδα πως αυτό θα βοηθούσε την περιβόητη «άκαμπτη» αγορά εργασίας να γίνει πιο ευέλικτη και να διευκολύνει τους ανθρώπους να συνδυάζουν προσωπική ζωή και καριέρα. Επίσης, πρόσθεσε πως το καινούργιο μοντέλο θα δημιουργούσε μία πιο δυναμική οικονομία. «Ο στόχος είναι να δώσουμε στους ανθρώπους και σε εταιρείες περισσότερη ελευθερία για να διευθετήσουν το ωράριο εργασίας. Εάν συγκρίνετε την χώρα μας με άλλες, θα δείτε πως είμαστε πολύ λιγότερο δυναμικοί» τόνσε.

Μόνο περίπου οι 71 από τους 100 Βέλγους στο ηλικιακό γκρουπ 20-64 έχουν εργασία, κάτι λιγότερο από το μέσο όρο της ευρωζώνης που είναι περίπου 73, και 10% λιγότεροι από τις γειτονικές χώρες όπως η Ολλανδία και η Γερμανία σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat για το τρίτο τρίμηνο του 2021. Η συμφωνία ανάμεσα στον επταμελή ομοσπονδιακό συνασπισμό της χώρας, έθεσε ως στόχο για ένα ποσοστό απασχόλησης περίπου 80% μέχρι το 2031, στόχος ο οποίος θα μπορούσε να διατηρήσει σε βιώσιμα επίπεδα τις συντάξεις και τις μελλοντικές φορολογικές ελαφρύνσεις. Ωστόσο η ιδέα της τετραήμερης εργασίας δεν είναι το ίδιο ελκυστική σε όλους. Ορισμένοι εργαζόμενοι πλήρους απασχόλησης μπορεί να χρειαστεί να εργάζονται για πολύ περισσότερο εάν επιλέξουν να συμπυκνώσουν τις ώρες τους, ενώ άλλοι, όπως οι εργαζόμενοι με βάρδιες, δεν θα έχουν την επιλογή αυτής της ευελιξίας.

Πορτογαλία: Η πιο πρόσφατη ευρωπαϊκή χώρα που ανακοινώνει την δοκιμή

Η Πορτογαλία είναι πιο πρόσφατη που αποφάσισε να εφαρμόσει τετραήμερη εργασία και να προστεθεί σε μία λίστα που μεγαλώνει όλο και περισσότερο από χώρες που έχουν υιοθετήσει το concept. 39 ιδιωτικές εταιρείες υπέγραψαν τον Ιούνιο να λάβουν μέρος σε ένα πιλοτικό πρόγραμμα, χρηματοδοτούμενο από την κυβέρνηση και το οποίο πραγματοποιείται σε συνεργασία με την 4 Day Week Global.

Οι εταιρείες που παίρνουν μέρος αναμένεται να ακολουθήσουν το μοντέλο “100:80:100", δηλαδή το 100% του μισθού για το 80% του ωραρίου, σε ανταλλαγή με τη δέσμευση να διατηρήσουν τουλάχιστον το 100% της παραγωγικότητας. Με το 72% των ανθρώπων να εργάζονται πάνω από 40 ώρες την εβδομάδα, η Πορτογαλία έχει το τρίτο μεγαλύτερο εβδομαδιαίο χρόνο εργασίας στον ΟΟΣΑ, σύμφωνα με έκθεση των πανεπιστημίων του Λονδίνου και του Ρέντινγκ.

ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ΟΛΑ ΤΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΓΙΑ MANAGEMENT & LEADERSHIP

Βρετανία: «Εξαιρετικά επιτυχημένο» το μοντέλο

Οι εταιρείες στη Βρετανία που τρέχουν ένα εξάμηνο δοκιμαστικό τεστ της τετραήμερης εβδομάδας σχεδιάζουν τώρα να κάνουν μόνιμη την μειωμένη εργασιακή εβδομάδα από τη στιγμή που το πείραμα χαιρετίστηκε ως «εξαιρετικά επιτυχημένο». Δεκάδες από εταιρείες που είχαν σχέση με το εξάμηνο πιλοτικό πρόγραμμα -το μεγαλύτερο του είδους- το οποίο ξεκίνησε τον Ιούνιο του 2022 για να μελετήσει τον αντίκτυπο των μειωμένων εργασιακών ωρών επάνω στην εργασιακή παραγωγικότητα και στην ευζωία των εργατών, όπως και στον αντίκτυπο επάνω στο περιβάλλον και στην ισότητα των φύλων. 61 βρετανικές εταιρείες και περισσότεροι από 3300 υπάλληλοι υπέγραψαν για το πρόγραμμα το οποίο «έτρεξαν» ερευνητές από τα πανεπιστήμια του Κέμπριτζ, της Οξφόρδης και της Βοστώνης όπως και από την 4 Day Week Global, την 4 Day Week UK Campaign και το βρετανικό think tank Autonomy.

Περίπου το 92% των εταιρειών που πήραν μέρος στο τεστ αποφάσισαν να διατηρήσουν την τετραήμερη εργασία μετά την δοκιμαστική περίοδο χαιρετίζοντας το πιλοτικό πρόγραμμα ως μία «σημαντική εξέλιξη». Όπως συνέβη και με την Πορτογαλία, οι εργαζόμενοι αναμένεται να ακολουθήσουν το μοντέλο “100:80:100". Το πιλοτικό πρόγραμμα στη Βρετανία ήταν ένα από τα πολλά που οργάνωσε η 4 Day Week Global. Ανάλογα προγράμματα αναμένεται να ξεκινήσουν στην Αμερική και την Ιρλανδία, ενώ έχουν προγραμματιστεί και για τον Καναδά, την Αυστραλία και την Νέα Ζηλανδία» δήλωσε ο διευθυντή της 4 Day Week UK Campaign, Joe Ryle.

Σκωτία και Ουαλία αναμένεται να ακολουθήσουν το κίνημα

Στην Σκωτία η κυβερνητική δοκιμή για δημόσιους λειτουργούς αναμένεται να ξεκινήσει αργότερα μέσα στη χρονιά ενώ η κυβέρνηση της Ουαλίας ανακοίνωσε τον Μάιο πως επίσης σκέφτεται να ξεκινήσει τη δική της περίοδο δοκιμής. Η κυβέρνηση της Σκωτίας υπέδειξε μία πρόσφατη δημοσκόπηση που έτρεξε το Think Tank, Public Policy Research (IPPR), η οποία έδειξε πως το 80% ήτανε πολύ θετικό απέναντι στην πρωτοβουλία. Oσοι απάντησαν στην έρευνα δήλωσαν πως το πρόγραμμα θα ενίσχυε πολύ σημαντικά την υγεία και την ευτυχία τους. Η Σκωτία επίσης υπέδειξε ως παράδειγμα την Ισλανδία και τα σημαντικά αποτελέσματά της από την εφαρμογή της τετραήμερης εργασίας, ως ένα σημαντικό λόγο που δίνει μία ευκαιρία στο νέο εργασιακό μοντέλο.

Ισπανία: Ξεκινάει τη δική της φάση δοκιμής

Αφού το μικρό αυτό το μικρό κόμμα της αριστεράς Más País ανακοίνωσε την περασμένη χρονιά πως η κυβέρνηση συμφώνησε στην πρόταση του να ξεκινήσει ένα πιλοτικό πρόγραμμα της τετραήμερης εργασίας, η κυβέρνηση της Ισπανίας ξεκίνησε ένα πιλοτικό project το Δεκέμβριο του 2022. Το πρόγραμμα θα βοηθήσει τις ΜμΕ να μειώσουν τον εβδομαδιαίο χρόνο εργασίας τουλάχιστον κατά μία ημέρα χωρίς να μειώνονται μισθοί. Οι εταιρείες που έχουν υπογράψει θα δεχθούν κυβερνητική χρηματοδότηση 10 εκατομμυρίων ευρώ αλλά πρέπει να σχεδιάσουν τροπους να αυξήσουν την παραγωγικότητα, αντισταθμίζοντας τις υπερβάσεις στα έξοδα αμοιβής, όπως δήλωσε ο Ισπανός υπουργός Βιομηχανίας. Το πρώτο χρόνο του πιλοτικού προγράμματος, η κυβέρνηση θα χρηματοδοτήσει εν μέρει τα μισθολογικά κόστη και θα βοηθήσει στη χρηματοδότηση της εκπαίδευσης των υπαλλήλων για να βελτιώσει την αποτελεσματικότητα τους. Μόνο οι εργαζόμενοι με ένα full time μόνιμο συμβόλαιο μπορούν να λάβουν μέρος στο πρόγραμμα.

Ισλανδία: Από τους ηγέτες της τετραήμερης εργασίας

Ανάμεσα στο 2015 και το 2019 η Ισλανδία έτρεξε το μεγαλύτερο πιλοτικό πρόγραμμα στον κόσμο μίας εργασιακής εβδομάδας 35 με 36 ωρών, χωρίς αυτό να συνεπάγεται κανέναν περιορισμό στις πληρωμές μισθών. Περίπου 2.500 άνθρωποι πήραν μέρος στη δοκιμή. Για να εξασφαλίσουν τον ποιοτικό έλεγχο, τα αποτελέσματα αναλύθηκαν από το βρετανικό think tank Autonomy και την μη κερδοσκοπική Association for Sustainability and Democracy (ALDA), με το πιλοτικό πρόγραμμα να χαρακτηρίζεται επιτυχημένο από ερευνητές και τα εργατικά συνδικάτα της Ισλανδίας. Η έρευνα επίσης οδήγησε σε μία σημαντική αλλαγή στην Ισλανδία με περίπου το 90% του εργατικού πληθυσμού να έχει πλέον μειωμένες ώρες εργασίας. Έρευνες έδειξαν πως μειώθηκε το εργατικό στρες και βελτιώθηκε η ισορροπία ανάμεσα στην προσωπική ζωή και την εργασία.

ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ΟΛΑ ΤΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ (HR)

Σουηδία: Ανάμεικτες οι αντιδράσεις

Στη Σουηδία η τετραήμερη εργασία με πλήρη μισθό τέθηκε σε δοκιμασία το 2005 με ανάμεικτα αποτελέσματα. Η πρόταση ήταν να δοκιμαστεί η εξάωρη εργασία αντί της οκτάωρης, χωρίς μείωση μισθού, ωστόσο δεν έμειναν όλοι ικανοποιημένοι με το υψηλό κόστος εφαρμογής του προγράμματος. Ακόμα και τα κόμματα της αριστεράς εξέφρασαν την άποψη πως θα ήταν πολύ κοστοβόρο να εφαρμοστεί αυτή ιδέα σε μεγαλύτερη κλίμακα. Ωστόσο, θετικά αποτελέσματα παρατηρήθηκαν σε ένα πανεπιστημιακό νοσοκομείο όπου 80 νοσοκόμες και γιατροί δούλευαν εξάωρο και προσέλαβαν νέο προσωπικό για να καλύψουν τον υπόλοιπο χρόνο. Η ανταπόκριση από το ιατρικό προσωπικό ήταν θετική, αν και τελικά το πείραμα αντιμετωπίστηκε με έντονη κριτική και δεν ανανεώθηκε. Στην πορεία, εταιρείες όπως η Toyota, επέλεξε να διατηρήσει μειωμένες ώρες για τους εργαζόμενους της. Η κατασκευάστρια αυτοκινήτων είχε ήδη αποφασίσει να εφαρμόσει αυτό το μοντέλο για τους μηχανικούς της πριν από 10 χρόνια και τήρησε την απόφασή της.

Ο Γερμανικός πιλότος για μία μικρότερη εβδομάδα εργασίας

Η Γερμανία έχει μία από τις μικρότερες μέσες εβδομαδιαίες ώρες εργασίας στην Ευρώπη, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ, με τον εβδομαδιαίο χρόνο εργασίας να είναι 34,2 ώρες και μάλιστα τα συνδικάτα εργασίας ζητούν την περαιτέρω μείωση τους. Τον Απρίλιο, το IG Metall, το μεγαλύτερο συνδικάτο εργαζομένων της χώρας, ζήτησε μικρότερες εργασιακές εβδομάδες, υποστηρίζοντας πως αυτό θα βοηθήσει να διατηρηθούν οι δουλειές και θα αποφευχθούν οι απολύσεις. Σύμφωνα με μία έρευνα του ινστιτούτου Forsa, το 71% των ανθρώπων που εργάζονται στη Γερμανία θα ήθελα να έχουν την επιλογή να δουλεύουν μόνο τέσσερις ημέρες την εβδομάδα. Πάνω από τα 3/4 που απάντησαν στην έρευνα, υποστηρίζουν την πρόθεση της κυβέρνησης να υιοθετήσει την τετραήμερη εργασία, ενώ το 59% αισθάνεται πως θα μπορέσουν να την εφαρμόσουν με επιτυχία οι εργοδότες. Παραμένει ωστόσο άγνωστο εάν αυτό το μέτρο θα εφαρμοστεί ή θα συζητηθεί καν σε εθνικό επίπεδο από την κυβέρνηση της χώρας. Τον Σεπτέμβριο λανσαρίστηκε μία νέα πρωτοβουλία η οποία καλεί 50 εταιρείες να συμμετάσχουν σε μία εξάμηνη δοκιμή παρόμοια με αυτή που ολοκληρώθηκε με επιτυχία στη Βρετανία, και η οποία αναμένεται να ξεκινήσει στο τέλος της χρονιάς.

Ιαπωνία: Οι μεγάλες εταιρείες το τολμούν

Στην Ιαπωνία είναι οι μεγαλύτερες εταιρείες εκείνες που τολμούν αυτό το επιχείρημα, ακολουθώντας την ανακοίνωση της κυβέρνησης το 2021, όπου παρουσίασε ένα πλάνο για την επίτευξη μίας καλύτερης ισορροπίας ανάμεσα στην εργασία την προσωπική ζωή. Υπάρχουν πολλοί λόγοι που αυτό μπορεί να αποδειχθεί καλό για την χώρα όπου οι θάνατοι από την υπερβολική εργασία είναι συχνό φαινόμενο. Υπάλληλοι που εργάζονται υπερβολικά πολλές ώρες, πολύ συχνά αρρωσταίνουν ή αποκτούν αυτοκτονικές τάσεις. Το 2019 ο τεχνολογικός κολοσσός Microsoft πειραματίστηκε με το να προσφέρει τριήμερα σαββατοκύριακα στους υπαλλήλους της για ένα μήνα. Η κίνηση αυτή έδωσε ώθηση στην παραγωγικότητα κατά 40%.

Μεγάλο ενδιαφέρον στην Αμερική και τον Καναδά

Σύμφωνα με μία έρευνα από την ειδική στον τομέα του cloud software Qualtrics, ένα εντυπωσιακό 92% των αμερικανών εργαζομένων είναι υπέρ της μείωσης των ημερών εργασίας ακόμα κι αν αυτό σημαίνει πως θα χρειάζεται να δουλεύουν περισσότερες ώρες. Οι υπάλληλοι που απάντησαν στην έρευνα, υποστήριξαν πως η βελτίωση στην ψυχική υγεία και αυξημένη παραγωγικότητα είναι τα σημαντικά οφέλη που αποκομίζουν. Το 74% των υπαλλήλων δήλωσαν πως θα ήταν ικανοί να ολοκληρώσουν τον ίδιο όγκο εργασίας σε τέσσερις ημέρες όμως το 72% απάντησε πως θα χρειαζόταν να δουλέψουν παραπάνω ώρες για να το επιτύχουν αυτό.

Στον Καναδά, μία έρευνα από το Indeed αποκάλυψε πως το 41% των Καναδών εργαζομένων σκέφτονται να υιοθετήσουν εναλλακτικά, υβριδικά ωράρια εργασίας, κυρίως μετά την πανδημία. Η έρευνα ανάμεσα σε χίλιους εργαζόμενους αποκάλυψε πως το 51% των μεγάλων εταιρειών με πάνω από 500 υπαλλήλους, είναι πιθανό να υιοθετήσει την τετραήμερη εργασία. Αντίστοιχα, το 63% των μεσαίου οργανισμών, με 100 ως 500 υπαλλήλους, δηλώνουν πως θα πρέπει να είναι προετοιμασμένοι να υιοθετήσουν μία πιο μειωμένη εβδομάδα εργασίας. Η πλειοψηφία των Καναδών εργαζομένων πλήρους απασχόλησης (79%) είναι πρόθυμοι να μειώσουν την πενταήμερη εβδομάδα εργασίας σε τετραήμερη, σύμφωνα με νέα έκθεση από την Maru Public Opinion.