Η ομαδικότητα ως κομβικό στοιχείο επιτυχίας

Η ιστορία της ομάδας και η αξία της συνεργασίας

Από πολύ νωρίς ο άνθρωπος κατάλαβε ότι καταφέρνει πολύ περισσότερα όταν συνυπάρχει και συνεργάζεται με άλλους. Η ομάδα κατάφερνε να επιβιώνει ευκολότερα, να μετακινείται με μεγαλύτερη ασφάλεια και να επινοεί με περισσότερη δημιουργικότητα. Κυνηγοί, τροφοσυλλέκτες, νομάδες και στη συνέχεια αγρότες οι άνθρωποι συνειδητοποίησαν τη δύναμη της ομάδας στην πρώτη αγροτική επανάσταση και στη διάρκεια χιλιάδων ετών πέρασαν από τη φυλή στα μεγάλα αστικά κέντρα του σήμερα. 

Τα χιλιάδες χρόνια της βιολογικά ενσωματωμένης ικανότητάς μας να συνεργαζόμαστε, μας έδωσαν τη δυνατότητα να επιβληθούμε του φυσικού κόσμου. Και περίπου 200 χρόνια πριν, η βιομηχανική επανάσταση, αναδιαμόρφωσε την έννοια της πόλης, της εργασίας, της ομάδας, οδηγώντας σε ολοένα μεγαλύτερη εξέλιξη, στρώνοντας τον δρόμο για την τεχνολογική επανάσταση που βιώνουμε σήμερα.

Σεμινάριο Velissariou Training: Team Building: Χτίσε την Τέλεια Ομάδα στο Τμήμα ή στην Επιχείρησή σου

Η έννοια και η βιολογία της ομάδας 

Η μακριά μας αυτή ιστορία, δεν θα μπορούσε να περάσει από πάνω μας χωρίς σημάδια: το ίδιο μας το σώμα έχει εξελιχθεί για συνεργασία. Η ραγδαία ανάπτυξη του νεοφλοιού του εγκεφάλου μας, έγινε για να μπορέσει το μυαλό μας να υποστηρίξει τις ολοένα και πιο περίπλοκες διαπροσωπικές και κοινωνικές σχέσεις που απαιτούσαν οι μεγαλύτερες ομάδες και ο μετωπιαίος λοβός μας διογκώθηκε για να μπορεί να επεξεργάζεται τα όσα γεννάει η συνεργασία - ανώτερη σκέψη, επίλυση προβλημάτων, μοντέλα αντίδρασης, συναισθηματικές αποκρίσεις, συγκέντρωση και ευφυία. Αναπόφευκτα, και η ψυχολογία μας διαμορφώθηκε έτσι ώστε να μπορούμε να λειτουργούμε καλύτερα ως μέλη μεγάλων, πολύπλοκων και συνεργατικών κοινωνιών. 

Το παρόν

Σήμερα, ζούμε στη μεγαλύτερη ομάδα που έχει υπάρξει ποτέ. Η κοινωνία μέσα στην οποία ζει ο Homo Sapiens του 21ου αιώνα είναι παγκόσμια και μετα-βιομηχανική και απαρτίζεται από ολοένα και μεγαλύτερες ομάδες που αλληλεπιδρούν. Η διάδραση αυτών των ομάδων είναι το σύνολο της ύπαρξής μας. Η πυρηνική οικογένεια, η διευρυμένη οικογένεια, ο φιλικός κύκλος, η ομάδα της εργασίας μας, η γειτονιά, η πόλη, το κράτος, η παγκόσμια κοινωνία. Όλα τα σύνολα λειτουργούν ταυτόχρονα αυτόνομα αλλά και διαδραστικά με τα υπόλοιπα.

Επαγγελματικές προσεγγίσεις

Οι τεράστιες τεχνολογικές αλλαγές που εμφανίστηκαν από το δεύτερο μισό του 20ου αιώνα, άλλαξαν για πάντα το πεδίο της εργασίας. Η ανάπτυξη των ψηφιακών μέσων επικοινωνίας έχει μεταβάλλει το χώρο της εργασίας.

Η τελευταία δεκαετία έχει σημάνει μια επαναστατική κατανόηση του ρόλου που παίζει η δημιουργία και διατήρηση σωστών ομάδων, πράγμα που γίνεται σαφές και από την εξέλιξη των πεδίων της βιομηχανικής (industrial) και της οργανωτικής (organizational) ψυχολογίας.

"Ολοένα και περισσότερες εταιρείες - κολοσσοί, επενδύουν στο well-being του εργατικού δυναμικού τους και τη διαμόρφωση καλοσχηματισμένων ομάδων προκειμένου ν' αυξήσουν την παραγωγικότητα και την αποδοτικότητά τους.  

Κάθε μεγάλη εταιρεία έχει πλέον στο roaster της κάποιον ειδικό της οργανωτικής ψυχολογίας για να επιβλέπει και να βοηθάει την καλή λειτουργία των ομάδων εσωτερικά.. Κάποιες φορές, αυτό σημαίνει πως οι ειδικοί μελετούν σε βάθος τη φυσιογνωμία των γκρουπ, φροντίζουν για την καλή επικοινωνία ανάμεσα στα μέλη και δίνουν στα άτομα εργαλεία που βοηθούν στη διατήρηση των καλών σχέσεων και της παραγωγικότητας.

Σεμινάριο Velissariou Training: Team Building: Χτίσε την Τέλεια Ομάδα στο Τμήμα ή στην Επιχείρησή σου

Απομακρυσμένη Εργασία 

Το πραγματικό τεστ ήρθε με τη μορφή του κορονοϊού. Τα συνεχόμενα και μακροχρόνια lockdown και η απομόνωση που αυτά έφεραν στις ζωές των ανθρώπων, έκαναν ακόμη πιο εμφανείς τους λόγους που χρειαζόμαστε ομάδες για να είμαστε παραγωγικοί αλλά και χαρούμενοι και υγιείς. Παρά το ότι οι ψηφιακές τεχνολογίες έκαναν εφικτή την απομακρυσμένη συνεργασία για τις ομάδες, η έλλειψη της ανθρώπινης επαφής -ακόμη κι αν αυτή ήταν απλώς η συνύπαρξη στον ίδιο χώρο- είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση της αποδοτικότητας και τη χειροτέρευση της ψυχικής υγείας των εργαζομένων.

Η σημασία της ομαδικότητας στην Εργασία

Παρά το ό,τι πιστεύουμε, δεν υπάρχει καμία απολύτως ατομική εργασία. Ασχέτως του πεδίου ή της ειδικότητας, πάντοτε υπάρχει επικοινωνία και συνεργασία, ακόμη κι αν αυτή είναι έμμεση. Κανείς δεν επιτυγχάνει μόνος του. Γύρω από κάθε επιτυχημένο άνθρωπο, βρίσκονται άνθρωποι που στηρίζουν τον ίδιο, την εργασία του, συνεργάτες, μικρές ομάδες και συστήματα.

Είναι γεγονός: οι ομάδες είναι καλύτερες από τις μονάδες. Οι εργαζόμενοι σε ομάδες είναι πιο αποδοτικοί, χαρούμενοι, ευδιάθετοι και συγκεντρωμένοι.

Η δημιουργία ομάδων, αυξάνει το corporate loyalty. Οι διαφορετικές περίοδοι οικονομικών κρίσεων, έφεραν στοιχεία που έδειξαν πως, στις εταιρείες που υπήρχε θετικό κλίμα συνεργατικότητας και συντροφικότητας, οι εργαζόμενοι ήταν περισσότερο διαθέσιμοι να υποστηρίξουν την εταιρεία στις δύσκολες στιγμές. Είτε αυτό σήμαινε πως έδειξαν μεγαλύτερη υπομονή σε καθυστερημένο μισθό, είτε αυτό σήμαινε την ενεργή συμμετοχή τους στη δημιουργία λύσεων για τα προβλήματα της εταιρείας.

Είναι τόσο δεδομένη η παραδοχή πως οι ομάδες αποτελούν ιδανικό σύστημα εταιρικής λειτουργίας που, μεγάλα πανεπιστήμια όπως το Yale και το Harvard, απαιτούν στα Business & MBA courses τους τη συνύπαρξη των φοιτητών σε ομάδες εργασίας. Οι ομάδες αυτές είναι δομημένες  με τέτοιον τρόπο ώστε, σε συνδυασμό με τον τρόπο εκτέλεσης των εργασιών να αναπαράγουν με υψηλή ακρίβεια τα εργασιακά περιβάλλοντα στα οποία κατά πάσα πιθανότητα θα βρεθούν οι φοιτητές όταν αποφοιτήσουν και μπουν στον χώρο εργασίας.

Από το 2016, το Harvard Business Review παρατηρούσε πως σε μεγάλες εταιρείες, οι εργαζόμενοι περνούσαν τα δύο τρίτα της εργάσιμης ημέρας τους σε δράσεις επικοινωνίας (κυρίως email, τηλέφωνα και φυσική επαφή).

ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ΟΛΑ ΤΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΓΙΑ MANAGEMENT & LEADERSHIP

Πώς φτιάχνεται η ιδανική ομάδα;

Η Google έχει επενδύσει εκατομμύρια δολάρια στη μελέτη των ανθρώπων -συγκεκριμένα, των εργαζομένων της. Για πάνω από μια δεκαετία, το Google People Operations (το αντίστοιχο HR), μελετάει και τις πιο μικρές και ασήμαντες λεπτομέρειες της εργασιακής ζωής των εργαζομένων. Τα βασικά δεδομένα είναι πως οι ομάδες (εργαζόμενοι και managers) πρέπει να έχουν καθαρή και καλή επικοινωνία ώστε να αποφεύγεται το micromanaging.

Το 2012, η Google ξεκίνησε το Project Aristotle, στο οποίο συμμετείχαν οι στατιστικολόγοι, οργανωτικοί ψυχολόγοι, κοινωνιολόγοι και μηχανικοί, και το οποίο είχε στόχο να διαλευκάνει το μυστήριο: γιατί μερικές ομάδες επιτυγχάνουν εξαιρετικά ενώ άλλες δυσλειτουργούν και διαλύονται;

Μετά από ένα χρόνο συστηματικής μελέτης 180 ομάδων στην εταιρεία, οι ειδικοί του Project Aristotle είχαν πολλά δεδομένα αλλά, φαινομενικά, κανένα προφανές pattern. Προσέγγισαν πολλαπλά χαρακτηριστικά όπως την εξυπνάδα ή την εξειδίκευση των μελών μιας ομάδας, την έμφυλη ή φυλετική ισορροπία, τις διαπροσωπικές σχέσεις ανάμεσα στα μέλη, αλλά δεν κατάφερναν να καταλήξουν σε κάποιο συγκεκριμένο, μετρήσιμο χαρακτηριστικό που να κλείδωνε το επιτυχημένο αποτέλεσμα της κάθε ομάδας.

Το μόνο που κατάφεραν να παρατηρήσουν ως σχήμα, ήταν πως, οι επιτυχημένες ομάδες, φαίνεται να είχαν «άγραφους κανόνες» και μια συγκεκριμένη κουλτούρα στον τρόπο συνεργασίας τους.

Η συλλογική «εξυπνάδα»

Σε μια αντίστοιχη μελέτη του τμήματος ψυχολογίας του M.I.T. ερευνητές είχαν προσεγγίσει το θέμα της αποδοτικότητας των ομάδων βάσει της φυσιογνωμίας τους και της συλλογικής εξυπνάδας. Και κατέληξαν ότι η επιτυχία των ομάδων βασίζεται στην Ψυχολογική Ασφάλεια: μια ομάδα στην οποία όλα τα μέλη μιλάνε εξίσου και δεν έχουν φόβο πως θα κριθούν αρνητικά από άλλα μέλη της ομάδας για το τι θα προτείνουν έχει πολύ υψηλή πιθανότητα να πετύχει.

Η μελέτη του M.I.T. κατέληξε πως ομάδες στις οποίες εμφανίζεται ισοτιμία και ενσυναίσθηση έχουν αυξημένη Συλλογική Εξυπνάδα. Κάθε μέλος αισθάνεται την ασφάλεια πως, όσο περίεργη είναι η πρότασή του, τα υπόλοιπα μέλη θα την ακούσουν και δεν πρόκειται κανείς να μειώσει τον ίδιο ή την ιδέα του. Αισθάνεται αποδεκτός και ασφαλής.

Troubleshooting για ομάδες

Ακολουθούν μερικά από τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν συνήθως οι ομάδες εργασίας και προτάσεις για την αντιμετώπισή τους.

ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ΟΛΑ ΤΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΓΙΑ MANAGEMENT & LEADERSHIP

1. Έλλειψη εμπιστοσύνης

Η εμπιστοσύνη δε χτίζεται σε μία μέρα. Κάθε ένας μας την κερδίζει μέσα από τις πράξεις, τη συμπεριφορά και τη συνεργατικότητα του. Μια νέα ομάδα, θα χρειαστεί ένα χρονικό διάστημα προσαρμογής και γνωριμίας πριν καταφέρει ν' αναπτύξει την κατάλληλες δυναμικές.

•  Η εταιρεία ή ο manager της ομάδας μπορεί να βοηθήσει να χτιστεί η ψυχολογική ασφάλεια: οργανώνοντας συναντήσεις μεταξύ των μελών πριν ξεκινήσει το ομαδικό project, στέλνοντας πληροφορίες για τα μέλη μέσω email, προωθώντας τη χαλάρωση μεταξύ μελών μέσω ομαδικών δράσεων διασκέδασης και όντας πάντα διαθέσιμος να στηρίξει κάθε μέλος και την ίδια την ομάδα σε κάθε εμπόδιο. 

2. Κακή επικοινωνία

Η επικοινωνία είναι το βασικό εργαλείο για την απόδοση κάθε μέλους και την επίτευξη στόχων από το σύνολο. Η κακή επικοινωνία είναι συνήθως η πηγή στις δυσκολίες λήψης αποφάσεων και στην επίλυση συγκρούσεων.

•  Όταν μια ομάδα συνειδητοποιήσει ότι έχει έλλειμα επικοινωνίας, είναι σημαντικό να σταματήσει κάθε δράση (προκειμένου ν' αποφευχθούν κρίσιμα λάθη) και να συναντηθεί με τον manager για να βρεθούν και να λυθούν τα επικοινωνιακά προβλήματα. Αφού γίνει αυτό το reboot, είναι σημαντικό να αποφασιστούν συγκεκριμένοι τρόποι επικοινωνίας (π.χ. συναντήσεις, email) και να συμφωνηθεί η συχνότητα με την οποία θα γίνονται τα check in από κάθε μέλος. 

3.Περιορισμένη συμμετοχή / δημιουργικότητα

Πολύ συχνά, οι περιπτώσεις στις οποίες τα μέλη μιας ομάδας δείχνουν μείωση διάθεσης συμμετοχής και δημιουργικότητας, είναι αποτέλεσμα μη ξεκάθαρων στόχων. 

•  Ο manager ή η εταιρεία, οφείλει να επαναφέρει τη σύμπνοια, ξεκαθαρίζοντας με σαφήνεια τους στόχους της ομάδας. Μόλις ο στόχος είναι σαφής, τα μέλη μπορούν και πάλι να συμφωνήσουν την κατανομή της εργασίας τους και να συνεργαστούν σωστά, με ασφάλεια και ηρεμία.

Εν κατακλείδι

Οι ομάδες είναι στο DNA  μας. Κανείς δεν μπορεί να επιβιώσει χωρίς άλλους ανθρώπους και αυτό δε διαφέρει στον εργασιακό χώρο, όπου η ενσυναίσθηση και η συνεργασία διαμορφώνουν το πλαίσιο της επιτυχίας. Οι νέες κοινωνικές δομές που προκύπτουν από τη μετάλλαξη του τρόπου εργασίας και τη μετάβαση σε μια ψηφιακή εργασιακή πραγματικότητα κάνουν την ανάγκη της ομαδικότητας ακόμη πιο σημαντική και κεντρική για τον άνθρωπο. Υγιείς ομάδες κάνουν υγιείς ανθρώπους.