Η «άκακη» θερινή ώρα που ταράζει μυαλό και σώμα – Τι δείχνουν οι επιστημονικές έρευνες

Η αλλαγή της ώρας την άνοιξη – αυτή η φαινομενικά μικρή μετατόπιση του ρολογιού κατά μία ώρα – μπορεί να έχει πολύ μεγαλύτερο αντίκτυπο στον ανθρώπινο οργανισμό απ’ όσο φανταζόμαστε. Παρόλο που η θερινή ώρα υιοθετήθηκε για λόγους εξοικονόμησης ενέργειας και καλύτερης εκμετάλλευσης του φυσικού φωτός, μελέτες δείχνουν ότι επιβαρύνει τον βιολογικό μας ρυθμό, προκαλώντας μια σειρά από φυσιολογικές και ψυχολογικές επιπτώσεις.

Το ανθρώπινο σώμα ρυθμίζεται από ένα εσωτερικό «ρολόι» που εδρεύει στον υποθάλαμο του εγκεφάλου και καθορίζει τον κιρκάδιο ρυθμό – τον κύκλο ύπνου και εγρήγορσης, την απελευθέρωση ορμονών, τον μεταβολισμό και τη θερμοκρασία σώματος. Η ξαφνική αλλαγή ώρας διαταράσσει αυτό το σύστημα, με αποτέλεσμα πολλοί να εμφανίζουν κόπωση, διαταραχές ύπνου, μείωση συγκέντρωσης και ευερεθιστότητα, κυρίως τις πρώτες ημέρες μετά τη μετάβαση.

ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ΟΛΑ ΤΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ

Οι περισσότεροι άνθρωποι χρειάζονται τρεις έως επτά ημέρες για να επαναφέρουν τον ρυθμό τους, όμως για όσους έχουν βραδινές συνήθειες, η περίοδος προσαρμογής μπορεί να διαρκέσει έως και τρεις εβδομάδες. Επιπλέον, ο τρόπος ζωής φαίνεται να παίζει σημαντικό ρόλο: δίαιτες με υψηλά λιπαρά έχουν συνδεθεί με βραδύτερη προσαρμογή του οργανισμού, πιθανώς λόγω μειωμένης ευαισθησίας στο φως, που είναι ένας από τους βασικότερους ρυθμιστές του κιρκάδιου κύκλου.

Η έκθεση στο φυσικό φως, ειδικά τις πρωινές ώρες, έχει αποδειχθεί καθοριστικής σημασίας για την ευθυγράμμιση του οργανισμού με τη νέα ώρα. Μάλιστα, μελέτη του 2020 έδειξε ότι άτομα που εργάζονταν σε περιβάλλοντα με έξυπνο φυσικό φωτισμό κοιμούνταν περισσότερο και λάμβαναν καλύτερες αποφάσεις, σε σχέση με όσους εργάζονταν σε χώρους με τεχνητό ή μειωμένο φως.

Από βιολογικής άποψης, ο ανθρώπινος κιρκάδιος ρυθμός διαρκεί λίγο περισσότερο από 24 ώρες, καθιστώντας ευκολότερη την «καθυστέρηση» (όπως συμβαίνει το φθινόπωρο) από την «πρόοδο» του ρολογιού την άνοιξη. Αυτό εξηγεί γιατί η ανοιξιάτικη αλλαγή της ώρας είναι πιο δύσκολη και επιβαρυντική για τον οργανισμό.

ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ΟΛΑ ΤΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΓΙΑ MARKETING, ΠΩΛΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗ ΠΕΛΑΤΩΝ

Μια σειρά ερευνών τα τελευταία χρόνια έχουν συνδέσει τη θερινή ώρα με κακή ποιότητα ύπνου, αυξημένη κίνηση κατά τη διάρκεια της νύχτας και καθυστέρηση στην αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος – όλα σημάδια διαταραγμένου κιρκάδιου ρυθμού. Επιπλέον, καρδιολογικοί κίνδυνοι φαίνεται να αυξάνονται αμέσως μετά τη μετάβαση στην άνοιξη. Ανάλυση που βασίστηκε σε 14 εκατομμύρια θανάτους στις ΗΠΑ έδειξε μικρή αύξηση στη θνησιμότητα κατά τις πρώτες οκτώ εβδομάδες μετά την αλλαγή ώρας, κυρίως από καρδιαγγειακές αιτίες.

Τα παραπάνω ευρήματα καταδεικνύουν ότι ο οργανισμός μας είναι πιο ευαίσθητος στις περιβαλλοντικές αλλαγές απ’ όσο συχνά αναγνωρίζουμε. Η αλλαγή ώρας δεν είναι απλώς ένα «παιχνίδι με το ρολόι», αλλά μια διαδικασία που επηρεάζει σε βάθος τη φυσιολογία και τη λειτουργικότητα του ανθρώπου, επιβεβαιώνοντας τη στενή σύνδεση του ανθρώπου με τους φυσικούς ρυθμούς της ημέρας και της νύχτας.

Καθώς η επιστήμη αποκαλύπτει όλο και περισσότερα για τις επιπτώσεις της θερινής ώρας, εγείρονται νέα ερωτήματα για το αν η πρακτική αυτή εξυπηρετεί πράγματι τον σύγχρονο τρόπο ζωής – ή αν ήρθε η ώρα να την επανεξετάσουμε.